موضوع روز عکس تاریخی برای اهالی جامعه عکاسی عنوان آشنایی است. عنوانی که هر کسی در گوشه ای از این آب و خاک با استناد به کلامی و تقویمی و تاریخی سعی می کند روی این مناسبت کاری در خور انجام دهد.
به گونه ای که گاه! این قبیل کارها به شکل موازی و با شبهه رقابتی به یک عنوان بحث برانگیز تبدیل می شود.
«دوشنبه های عکاسی» عنوان یک نشست هفتگی است که هر بار به موضوعی اختصاص می یابد و در اَمرداد با توجه به سالروز ثبت نخستین تصویر عکاسی و یا همان مناسبت عکس تاریخی با حضور چند تن از عکاسان و کارشناسان امر به نظر می رسد به موضوع روز ثبت عکس تاریخی پرداخته است.
این در حالی است که گروهی دیگر سالها است بر روی این موضوع با هدف ثبت این عنوان مشغول کار و پیگیری اند و …
در ادامه متن نامه ای که از طرف خانم ها نسرین ترابی و مژگان طریقی به دفتر رسانه پایگاه عکس چیلیک رسیده است منتشر می شود و امید آن می رود تا طرفین دست اندرکار با توجه به انگیزه صادقی که در سوابق شان دیده می شود، با همدلی ها در این مسیر به وحدت در رویّه و عملکرد دست یابند.
————————————————————————————————————————————————————————————————————————————–
جناب آقای سروری؛ مدیرمسئول محترم دفتر رسانه پایگاه عکس چیلیک
با عرض سلام
پیرو اخبار منتشر شده پیرامون نشست دوشنبه ۴ شهریور ماه در خانه هنرمندان، خواهشمندم تاریخ مختصری از فعالیت های انجام شده توسط ما(نسرین ترابی و مژگان طریقی) در ارتباط با روز عکس تاریخی را در صورت امکان در سایت خود منتشر کنید با نهایت سپاس نسرین ترابی – مژگان طریقی
“گزارش دوازده سال برگزاری روز عکس تاریخی در ایران”
پس از حدود دو سال بررسی و آشنایی با مسائل و مشکلات آرشیوها ، در سال ۱۳۸۶ با این نگرش که عکسهای تاریخی موجود در کشور به‌عنوان میراث ملی: اثر تاریخی (شیء) و حامل اطلاعات تاریخی(سند) دارای اهمیت بسیار هستند و حفاظت آن‌ها از عوامل تخریب‌کننده و ارائه‌ی اطلاعات ضبط‌شده در آن و ارائه به خواستاران که به‌طور عمده پژوهشگران رشته‌های مختلف و نسل‌های آینده ،ضروری است. برای رعایت استانداردهای حفاظت بدنه فیزیکی آرشیوهای عکس ، ساماندهی و طبقه‌بندی آن‌ها ، شرح نویسی ، عنوان نویسی و تهیه نسخ پشتیبان ، با دو هدف حفظ اطلاعات در متر یال جدید برای انتقال به آینده و افزایش طول عمر این اطلاعات به بهترین شیوه و عالی‌ترین کیفیت ممکن و همچنین انتشار آن برای نسل فعلی به صورتی که اصل تصاویر کمتر در دسترس قرار گیرند ، نشست‌هایی در پژوهشکده‌ی مرکز اسناد و کتابخانه ملی با حضور افراد زیر: دکتر ثقه‌الاسلام مدیر کاخ گلستان، دکتر سمسار، دکتر شهریار عدل، دکتر محمدستاری، رضا فراستی، مهندس فرزام، حسین چنعانی، محمدرضا طهماسب پور، سیدجواد هستی، داوود صادق سا، فاطمه سراییان، آرمان استپانیان، بهمن بیانی، رزیتا میری، نسرین ترابی و نمایندگانی از سازمان اسناد کتابخانه ملی و کتابخانه ملک و کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و آرشیوداران خصوصی با موافقت رئیس وقت پژوهشکده‌ی مرکز اسناد ملی ایران(دکتر محسن جعفری‌مذهب) نشست‌هایی با متخصصین تاریخ عکاسی ایران ، برگزارشده نتیجه‌ی آن اعلام روز ۲۵ آذر، به‌عنوان “روز عکس تاریخی ایران”برای بهتر پرداختن به دغدغه‌های متخصصین بود.
۲۴ بهمن سال ۱۳۸۶
پیش همایشی با عنوان « صد و شصت و پنجمین سال حضور عکاسی در ایران » در کتابخانه‌ی ملی و با حضور اساتید تاریخ عکاسی ، دست‌اندرکاران و علاقه‌مندان به‌عکس های تاریخی انجام گرفت. دبیر علمی همایش نسرین ترابی و دبیر اجرایی زنده‌یاد دکتر محسن جعفری‌مذهب رئیس پژوهشکده مرکز اسناد ملی بودند .
دکتر محمد ستاری، رضا فراستی دکتر شهریار عدل، عبدا.. انوار سخنرانی‌هایی ایراد کرده و فیلم “خاطرات روی شیشه “مهرداد زاهدیان در انتهای برنامه پخش شد. نمایشگاه پوسترهای مربوط به نمایشگاه‌های تاریخ عکاسی برگزارشده در موزه عکسخانه شهر ، به کمک مژگان طریقی رئیس وقت موزه عکسخانه شهر ، نمایشگاه کتاب‌های عکاسی و نسخه‌های قدیمی در محل کتابخانه برگزار شد. اما مشکلاتی پیش آمد که جریان ادامه پیدا نکرد و در آذرماه سال ۱۳۸۷ ،پس از تماسی که از سوی سایت اینترنتی” عکاسی” با من گرفته شد مصاحبه‌ی کوتاهی در رابطه با علل عدم برگزاری روز “عکس تاریخی “در تاریخ اعلام‌شده ،انجام گرفت. (https://www.akkasee.com/news/1386 ۲۱ بهمن ۱۳۸۶ )
در سالهای ۱۳۸۷ – ۱۳۸۸ -۱۳۸۹-۱۳۹۰-۱۳۹۱ نمایشگاه ها و نشست‌هایی با همکاری مژگان طریقی رئیس وقت موزه عکسخانه شهر در این موزه برگزار شد.
سال ۱۳۹۲
با هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده با سازمان میراث فرهنگی، مرکز اسناد وزارت خارجه، موزه عکسخانه شهر ، موسسه تاریخ معاصر ،انجمن مجموعه‌داران ،پژوهشکده‌ی مرکز اسناد ملی ایران و آستان قدس رضوی ، از ۲۳ تا ۲۷ آذر هفته‌ی عکس تاریخی برگزار شد .از ۲۵ آذر تا ۱۹ دی نمایشگاه عکس از سوریوگین به مناسبت هشتادمین سالگرد مرگ او همراه با نشست تخصصی به مناسبت روز عکس تاریخی و نمایشگاه عکسهای کامران عدل بانام “۶۰ سال سرعت” موزه عکسخانه شهر.
کمیته تخصصی عکسهای تاریخی انجمن مجموعه‌داران دو نمایشگاه عکس اصل از دوران قاجار اولین نمایشگاه ، روز سه‌شنبه ۲۶ آذر در سالن مرکزی سازمان میراث فرهنگی و چهارشنبه ۲۷ آذر در لابی ورودی ساختمان گنجینه مرکز اسناد ملی به نمایش گذاشت.
در نشست ۲۶ آذر در سالن اجتماعات میراث فرهنگی معاون روابط عمومی میراث فرهنگی دکتر عارف نیا و دکتر دامن‌پاک جامی معاون پژوهشی مرکز اسناد و دیپلماسی سخنانی در رابطه با مرکز اسناد و دیپلماسی وزارت خارجه ، مهندس بهشتی مشاور مدیرکل میراث فرهنگی در رابطه با نقش عکسهای تاریخی و لزوم توجه به آن‌ها ، رضا فراستی مدیر اطلاع‌رسانی و سرپرست امور اجرایی معاونت پژوهش موسسه تاریخ معاصر”آرشیو آن موسسه و راهکارهای تازه برای ساماندهی آرشیوهای عکس “همچنین مهندس لطفی رئیس انجمن ملی مجموعه‌داران مشکلات مجموعه‌داری ایراد کردند و احمد مسجد جامعی رئیس محترم شورای شهر تهران ، رونمایی از کتاب تازه چاپ‌شده‌ی تهران قدیم دکتر سمسار و اهدای لوح‌های تقدیر به پیشکسوتان تاریخ عکاسی ایران دکتر سمسار، دکتر ستاری، سیدجواد هستی و ملک عراقی و نسرین ترابی.
همچنین نمایشگاه عکسی شامل ۲۴ قطعه عکس منحصربه‌فرد از: نظامیان و مردمان در دوره قاجار از آرشیو مرکز آموزش و پژوهش وزارت خارجه در بیرون ساختمان معاونت روابط عمومی میراث فرهنگی برقرار شد. .کتاب‌های منتشرشده آن مرکز نیز در راهروی ورودی سالن اجتماعات میراث فرهنگی ، به نمایش گذاشته شد.
۲۷ آذر ، در سالن اجلاس ساختمان گنجینه اسناد ملی ایران با مشارکت و میزبانی پژوهشکده مرکز اسناد ملی ،به مدیریت دکتر مرادی نیا نشست تخصصی آرشیوداران خصوصی و دولتی در این مرکز اجرا شد. این مراسم با سخنرانی رضا فراستی به بیان مسائل عمده و مشترک آرشیوهای عکس و لزوم هم‌آیی متخصصین و دست‌اندرکاران آرشیوهای عکس برای ردوبدل کردن اطلاعات و همکاری‌های بینا آرشیوی پرداخت .کامران نجف زاده از انجمن مجموعه‌داران،با موضوع”مقدمه‌ای بر شناسایی و حفاظت عکسهای تاریخی” دکتر داوود صادق سا ،استاد شیمی دانشگاه و همکار در نسخه‌برداری‌های چند سال اخیر کاخ گلستان ، سخنانی در ارتباط با “توجه ویژه به مشکلات اسکنرها در نسخه‌برداری از نسخ و عکسهای قدیمی” و راه‌های علمی‌تر و کم‌خطرتر تهیه نسخ پشتیبان بیان کردند. سید جواد هستی، از پیشگامان ساماندهی آرشیو آلبوم‌ها و شیشه‌های عکس موجود در کاخ گلستان نیز ،از نحوه‌ی کار ساماندهی بیست‌ساله‌ی آن مرکز سخنانی برای حاضرین گفتند.
سال ۱۳۹۳
در مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی ،به همت معاونت پژوهشی وزارت مراسمی در سالن مجامع مرکز آموزش و پژوهش‌های وزارت خارجه به این مناسبت انجام شد. دکتر سعیدآبادی و سرمدی ، مرتضی دامن‌پاک جامی،مهندس محمد بهشتی ، اکبر عالمی در ارتباط با نقش اسنادی عکس سخنرانی‌هایی کردند. و در انتها نمایشگاه عکسهای نویافته‌ی این مرکز به همراه مجموعه عکس نفیس تابه‌حال دیده نشده دوره ی قاجار موزه عکسخانه شهر ، برای اولین بار به نمایش گذاشته شد. (https://www.irna.ir/news ۲۵ آذر ۱۳۹۳، ۱۴:۲۳)
سال ۱۳۹۴
نمایشگاهی در موزه عکسخانه شهر و ۱۱ اسفند رونمایی از عکس های گرفته شده در مسیر ساخت راه آهن سراسری توسط مهندسین دانمارکی شرکت کامپساکس ۱۹۳۰ در سالن مجامع مرکز آموزش و پژوهش وزارت خارجه با حضور سفیر دانمارک ، رئیس دپارتمان راه سازی شرکت کووی، مرتضی دامن‌پاک معاونت پژوهشی مرکز آموزش و پژوهش و بیات سفیر وقت ایران در دانمارک دکتر محیط طباطبایی از میراث فرهنگی سخنرانی هایی انجام دادند. (http://ir-psri.com/?Page=ViewNews&NewsID=5437)
چهارشنبه ۲۴ آذرماه ۱۳۹۵
نمایشگاه و سخنرانی دکتر سمسار آلبومخانه کاخ گلستان ، منوچهر ملک قاسمی در باره ی ملک قاسم میرزا ، دکتر محسن جعفری مذهب ،ایتالیایی ها در ایران در مورد عکاسان ایتالیایی در ایران لوئیجی مونتابونه توسط مژگان طریقی و آنتونیو جینوزی توسط نسرین ترابی در سالن اجتماعات کمیسیون ملی یونسکو در ایران برگزار شد. (http://fa.irunesco.org/ آذر ۲۸, ۱۳۹۵)
سال ۱۳۹۶
سخنرانی و رونمایی از داگروتیپ ایرانی موزه ی اورسی پاریس توسط دکتر نیلوفر منیعی،آنتونیو جینوزی توسط پاسکواله دوریا ، داگروتیپ های ایرانی دکتر ستاری ، و یاد همراهان خانم دکتر جعفری مذهب، مژگان طریقی و نسرین ترابی در سالن همایش های یونسکو در تهران و نشست عکاسی زیارتی در مشهد مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی برگزار شد.( http://fa.irunesco.org/ آذر ۲۷, ۱۳۹۶)
در بهمن همان سال از طرف دبیر کل وقت یونسکو در ایران دکتر نصیری قیدار طی نامه ای به شورای فرهنگ عمومی پیشنهاد نام گذاری روز ۲۵ آذر از سوی سایت بررسی های تاریخ عکاسی ایران (نسرین ترابی – مژگان طریقی) پیشنهاد داده شد.پاسخ شورا این بود که با توجه به نامگذاری ۱۹ اردیبهشت به عنوان روزاسناد ملی و میراث مکتوب روز عکس تاریخی به تصویب نرسید. ما همچنان بر نامگذاری این روز اصرار داریم و امیدوار هستیم با پیگیری های بیشتر این مهم انجام شود .
سال ۱۳۹۷
با توجه به عدم موافقت شورای فرهنگ عامه با برگزاری روز عکس تاریخی ، در یونسکو نشست بررسی ده سال برگزاری روز عکس تاریخ را انجام دادیم. در این مراسم دکتر سمسار ” لزوم توجه به عکس های تاریخی “رضا فراستی ” چگونگی شناسایی عکسهای تاریخی، گزارش یک تجربه”دکتر ستاری “تفاوتهای اسناد عکسی و اسناد کاغذی “دکتر داوود صادق سا “پیرامون مسایل موثر بر اسناد عکسی”نسرین ترابی “گزارش ده سال برگزاری روز عکس تاریخی در ایران”، جلسه پرسش و پاسخ پژوهشگران با مسئولان کاخ گلستان پیرامون آخرین تحولات انجام شده در آرشیو کاخ موزه گلستان و.. سخنرانی هایی ارائه دادند .
در تاریخ ۳/۱۰/۱۳۹۷ دکتر ایوبی دبیرکل یونسکو در ایران، نامه ای به شماره ۲۵۴۰/۱۸-۳-۲۵/۱۷ را بر اساس گزارشهای ارائه شده و امضاء آن توسط گروهی از متخصصین حاضر در جلسه به شورای فرهنگ عمومی برای بررسی مجدد نوشتند که به همراه سایر مستندات به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی وزارت ارشاد اسلامی سپرده شده است. در تیرماه سال جاری پس از برگزاری جلسه شورای فرهنگ عمومی مجددا این نامگذاری رد شد که در همان روز درخواست مجدد داده شد و حال منتظر پاسخ هستیم .
اما در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۹۸ جلسه ای در خانه هنرمندان توسط انجمن عکاسان ایران برگزار شده که در آن هیچ صحبتی از ۱۲ سال تلاش انجام شده صورت نگرفته است .
گزارشی از برنامه برگزار شده در خانه هنرمندان ۴ شهریور ۹۸
” در نخستین نشست «دوشنبه‌های عکاسی» از سوی انجمن عکاسان ایران در عصر دوشنبه چهارم شهریورماه ۱۳۹۸در سالن «استاد غلامحسین امیرخانی» خانه هنرمندان ایران، با حضور حسین چنعانی، سعید فلاح فر و مهرداد نجم‌آبادی “طرح موزه عکس ایران” بررسی شد و سومین برنامه این نشست، پیشنهاد “روز عکاسی ایران” با حضور اسماعیل عباسی و محمدمهدی رحیمیان به بحث گذاشته شد.
در ادامه برنامه نشست “بررسی روز عکاسی ایران” با طرح این موضوع از سوی محمد مهدی رحیمیان و اسماعیل عباسی آغاز شد و در این مورد حسین چنعانی با اشاره به ورود دوربین عکاسی به ایران و تهران در پاییز سال ۱۸۴۲ میلادی روز ۲۵ آذر ماه هر سال را به عنوان روز عکاسی در ایران را از سوی کارشناسان تاریخ عکاسی قاجار پیشنهاد کرد.
در پایان این نشست فرشاد عسکری کیا عضو کارگروه تاریخ عکاسی در انجمن عکاسان ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه سوره اظهار داشت: به نظر من اختصاص یک روز ملی برای عکاسی علاوه بر روز جهانی عکاسی ضرورتی ندارد، زیرا همان روز به قدر کافی مناسبتی معنادار است برای تاریخ عکاسی در کل جهان” با توجه به تلاشهای انجام شده، پیشنهاد می گردد به جای دوباره کاری، بر اساس پیشینه موجود فعالیت ها پیش برود تا ثمره آن برای تاریخ عکاسی ایران به یادگار بماند و ماندگار شود .
با سپاس نسرین ترابی – مژگان طریقی
