#در_چنین_روزی برابر با یکی از روزها در ماه مارس سال ۱۹۳۶ دوروتیا لنگ/Dorothea Lange عکاس آمریکایی عکس مشهور و فراگیر «مادر مهاجر» را در کالیفرنیا ثبت کرد.
عکس «مادر مهاجر» در مارس ۱۹۳۶ در شهر نیپوموی کالیفرنیای آمریکا گرفته شده است. این عکس یکی از پرتیراژترین عکس هایی است که تا به امروز به شکل‌های مختلف از روزنامه و مجله گرفته تا تمبر پستی، چاپ روی لباس و حتی پازل اسباب بازی در سراسر دنیا چاپ و منتشر شده است.
اصل این عکس امروزه در کتابخانه کنگره آمریکا که بزرگترین کتابخانه‌های دنیا است نگهداری می‌شود و از جمله مشهور ترین عکس های دنیا تصویر و عکاسی مستند است که تاثیر بسزایی در عکاسی خبری زمان خود و نسل های بعد از آن گذاشته است؛ اما به چه علت این عکس به این اندازه گسترش پیدا کرده و مورد توجه قرار گرفته است؟
در سال‌های پایانی دهه ۱۹۲۰ تا آغاز دهه ۱۹۳۰ موجی از رکود اقتصادی در آمریکا آغاز شد و به مرور در سراسر دنیا گسترش پیدا کرد که به همه طیف های جامعه و بخصوص طبقه کارگر آسیب فراوان رساند.
لنگ همزمان با فروپاشی دنیای پیرامونش دگرگون شد. لنگ در ۱۵ سال گذشته، زندگی اش را از طریق عکاسی از مشاهیر سان فرانسیسکو گذرانده بود اما بعد از شروع دوران رکود اقتصادی بزرگ که همه دنیا را فراگرفت، لنگ تصمیم گرفت که تاثیر این رکود را بر زندگی مردم به تصویر بکشد. او کار پرتره نگاری در استودیو را همزمان با سقوط بازار سهام در سال ۱۹۲۹ آرام آرام کنار گذاشت. او نمی توانست تاثیر این رکود را در خیابانهای سانفرانسیسکو نبیند. همان زمان بود که از دوربینش به عنوان ابزار سیاسی استفاده کرد و شروع به عکاسی از نابرابری ها و ناعدالتی ها جامعه کرد.
او کم کم وارد خیابان ها شد و تصمیم گرفت در راهِ رفتن به استودیو از فقرا و بی خانمانها و کارگران بیکار شده که سراسر خیابانهای شهر را پر کرده بودند عکاسی کند. عکس مشهور او به نام «فرشته سفید در صف نان» در سال ۱۹۳۳، که شرایط مستاصل این کارگران را نشان می‌داد به سرعت توسط مردم و سایر عکاسان مورد توجه قرار گرفت. انتشار این عکس‌ها باعث شد که قراردادی را برای عکاسی از پروژه های تحت نظارت اداره حفاظت از مزارع آمریکا ببندد. این مرکز در سال ۱۹۳۷ برای رسیدگی به مشکل فقر روستایی و کمک به کشاورزهای مهاجر در دوران رکود بزرگ دایر شده بود. در آن زمان از عکسهای او برای جلب همدلی و حمایت مردم علیه سیاست مدارهای محافظه کار استفاده می شد که با این کمکهای اجتماعی مخالف بودند. این پروژه در واقع بخشی از یک پروپاگاندای دولتی با هدف جذب بودجه از طریق عکاسی کردن از کاگران فقیر روستایی بود. لانگ مأمور شده بود که این معضلات را با دوربین‌اش مستند کند. آنها می دانستند یک عکس می تواند موثرتر از هزاران کلمه باشد و عکاسی این توانایی را دارد که آگاهی مردم را تغییر بدهد و توجه آنها را به نیازهای فوری اقشار روستایی آمریکا جلب کند.
در ماه مارس ۱۹۳۶سال دوروتیا، یک روز در راه بازگشت به خانه از کنار یک کمپ مهاجرین در نزدیکی نیپوموی کالیفرنیا گذشت. آنقدر خسته ی کار بود که ابتدا در این کمپ توقف نکرد. ۲۰ مایل که از کمپ دور شده بود دور زد و برگشت. در این کمپ سرما به محصولاتشان زده بود و همه چیز را نابود کرده بود. حدود ۳۰۰۰ هزار نفر در سرپناه های محقّرانه و دست سازشان بی کار و گرسنه نشسته بودند. لانگ حدود ۱۰ دقیقه در این کمپ ماند و عکاسی کرد، اما همین ده دقیقه برای ثبت یکی از معروف ترین عکس های تاریخ عکاسی کافی بود تا به سرعت به نمادی از رکود بزرگ تبدیل شود.
این عکس از برخورد اتفاقی میان لنگ و فلورانس اووِن تامپسونِ سی و دو ساله به وجود آمد و باعث شد او در این عکس ماندگار شود.
در آمریکایی که از بحران اقتصادی ضربه سختی دیده بود، تامپسون همراه همسر و هفت فرزندش به دنبال پیدا کردن موقعیت بهتری برای زندگی، شروع به سفر کرده بودند. بعد از اینکه ماشینشان خراب شد، فلورانس سرپناه موقتی کنار یک زمین نخود فرنگی بر پا کرد تا در آنجا منتظر بمانند که بعد از تعمیر ماشین به سفرشان ادامه دهند. این دقیقا همان زمانی بود که لنگ با تامپسون روبه روشد و بلافاصله تحت تاثیر صورت زنی با وقارکه مبارزه وتقلا مشخصه آن بود قرار گرفت؛ چهره ای که نشانگر تمام دشواری های کشوری است که با وجود شرایط سخت تسلیم نمی شوند و با افتخار به مبارزه ادامه می دهد. از ۶ عکسی که لنگ از تامپسون گرفت، عکسِ «مادر مهاجر» بسیار مشهور شد. زنی با دختری نوزاد (نورما) در آغوش و دو دختر دیگرش (کاترین و رابی) که به طور متقارن او را در برگرفته اند، ترکیبی عالی و کامل است.
چهره ی آن دو دختر کوچک که از نگاه دوربین پنهان است، بر احساس عکس می افزاید. تکیه ی سر آنها بر روی شانه ی مادرشان به تاکید بیشتر بر چهره ی زن کمک می کند.
قدرت گویایی عکس در سادگی موضوع آن است و کنتراست تُن های سیاه و سفید بر این گیرایی و گویایی افزوده است.
لَنگ در جایی از تجربه عکاسی اش از این زن می گوید:
” در مسیر حرکتم به سمت خانه به این مادر گرسنه و ناامید برخورد کردم و همچون آهنربا به آنها جذب شدم. به یاد ندارم که چگونه خودم و یا دوربینم را برای او توضیح دادم، اما کاملا به یاد دارم که اصلا سوالی از من نپرسید. او ۳۲ سالش بود و به من گفت که با خوردن سبزیجات یخ زده از مزرعه های اطراف و شکار پرنده ها زنده مانده اند. تا آن روز مجبور شده بودند برای خریدن غذا دو چرخ ماشینشان را بفروشند. او متوجه شد که ممکن است عکس های من به او کمکی بکند برای همین در گرفتن این عکس به من کمک کرد. بنابراین نوعی برابری میان ما به وجود آمد.”
دوروتیا لنگ به واقعیت اجتماعی کشور علاقه مند بود و می خواست چنین پدیده چشمگیر و گسترده ای را تا آنجا که ممکن است به طور مستقیم و معتبر مستند سازی کند.
اگرچه که او عکس های زیادی به عنوان سند اجتماعی آن دوران از سراسر آمریکا جمع آوری کرده است اما عکس «مادر مهاجر» بهترین عکس مشهور او باقی مانده است. این عکس نماد دوره ای از رنج های اجتماعی و رستگاری انسانی است.
دوروتیا لنگ، در ۲۵ می سال ۱۸۹۵ در ایالت نیو جرسی آمریکا به دنیا آمد. لنگ از عکاسان تأثیرگذار آمریکایی و از اولین عکاسان زن در حوزه مستند اجتماعی است. او در ۱۱ اکتبر ۱۹۶۵ در اثر ابتلا به سرطان درگذشت.
ترجمه و تنظیم: هانیه عبدالله نژاد
————————————————————————————————————————–
برای مشاهده دیگر عکس های مشهور و جریان ساز در تاریخ عکاسی می توانید هشتگ #در_چنین_روزی را در سایت پایگاه عکس چیلیک و صفحه این رسانه در شبکه اجتماعی تلگرام، اینستاگرام و توئیتر دنبال کنید/.
