1. خانه
  2. بانک اطلاعات عکاسان خارجی
  3. مارک ریبو

مارک

ریبو

2016/08/30
1923/06/24

مارک ریبو / Marc Riboud یکی از نخستین نسل‌ عکاسان مگنوم Magnum است.
او در سال ۱۹۲۳ در لیون فرانسه به دنیا آمد و پنجمین فرزند از یک خانواده اشرافی بود. پدر ریبو یک عکاس آماتور، جهانگرد و دیپلماتی مشهور و پدربزرگش یکی از پایه‌گذاران بانک “لینز” بود.
او به مانند بسیاری از عکاسان به گفته «الیوت ارویت» به شدت خجالتی بود و  عکاسی برایش یک راه فرار. مارک چاره‌ای به جز فرار از خانواده بورژوای خود نداشت. به هر حال این پدر بود که برای اولین بار یک دوربین کداک به او قرض داد و بعد یک دوربین لایکا، و این هدیه، کنایه نیشداری از برادرش را به یادش آورد که گفته بود: « تو که از زبان و دهانت استفاده نمی کنی، حداقل از چشم هایت استفاده کن».
چشم های ریبو به خوبی به او خدمت کردند: «من همیشه در زبان لاتین، فرانسه و انگلیسی بی استعداد بودم، اما در ریاضی و هندسه بسیار عالی بودم. هنری (کارتیه-برسون) می‌گفت من یک نظاره گر به دنیا آمده‌ام. مودبانه ترین شیوه برای بیان این موضوع که من دیده بصری قوی تری نسبت به قوه بیان دارم.».
ریبو در ۲۰ سالگی به نهضت مقاومت فرانسه پیوست و پس از پایان جنگ دوم جهانی، به سرزمین خود یعنی « لیون » – غمگین ترین شهر جهان – بازگشت تا به عنوان یک مهندس صنایع تعلیم ببیند. یک موقعیت منزجرکننده در یک کارخانه که روزی یک هفته از آن مرخصی گرفت تا به عکاسی بپردازد و هرگز به آن بازنگشت‎.

برخی از نمونه آثار

۶۵ سال بعد مارک همچنان عکاسی می‌کرد و تقریبا به تمام دنیا سفر کرده‌بود و خالق ده‌ها نمایشگاه عکس تک‌رنگ در گالر‌ی‌هایی چون موزه متروپولیتن نیویورک بود.
مارک ریبو درباره زندگی کاری‌اش می‌گوید:« عکس گرفتن یعنی چشیدن طعم زندگی در یک یکصد و بیست و پنجم ثانیه.»

در اوایل دهه پنجاه به پاریس سفر کرد و در آن‌جا با هنری کارتیر برسون(Henri Cartier-Bresson)و روبرت کاپا( Robert Capa ) موسسین آژانس Magnum ملاقات کرد. این دو نفر تحت تأثیر استعداد ریبو قرارگرفتند و او را حمایت کردند تا اولین عکس‌هایش را در مجله Life منتشر کند. عکس از یک کارگر نقاش که برج ایفل را رنگ می کند (۱۹۵۳). ریبو درباره این عکس می گوید: «نقاش شاد بود و هنگام کار آواز می خواند. او رها بود ابزار کمی داشت. به عقیده ی من عکاسان هم باید چنین روحیه ای داشته باشند.». این عکس تصویری از خود ریبو بود. آزاد و شاد. او فقط با یک دوربین دستی سفر می‌کرد و می‌گفت همه‌چیز در ویزور دوربین وجود دارد.

او به با کارتیه برسون بسیار نزدیک بود و با او نقاط مشترک فراوان داشت. نه صرفا در زمینه هنری که دو فهم مشترکی از هندسه داشتند بلکه از نظر تاریخی نیز دهر دو در نهضت مقاومت فرانسه شرکت کرده بودند.
توانایی وی در ثبت وقایع زندگی و نشان دادن تصویر حقیقی اتفاقات به خاطر ترکیب‌بندی قوی وی در عکاسی به او در پیشرفت در عکاسی مستند و خبری کمک کرد. او در سال ۱۹۵۵ به هند سفر کرد و دو سال بعد جزء نخستین اروپایی‌هایی بود که پا به چین گذاشت.
در سال ۱۹۵۹ به عنوان معاون رییس آژانس عکاسی “مگنوم” در اروپا مشغول به کار شد و در ۶۰ سالگی با سفر به الجزایر و آفریقای جنوبی حوادث مبارزات با استعمار را در این کشورها به تصویر کشید. وی همچنین چندین گزارش از حوادث ویتنام شمالی و جنوبی در طول جنگ نیز ثبت کرده‌ است.
ریبو در پنجاه سالگی با یک لندرور به هند سفر کرد. همان ماشینی که جرج راجرز موسس آژانس Magnum با آن به آفریقا سفر کرده‌بود. بعد از یک سال اقامت در هند به چین رفت. بسیاری از عکس‌های تک‌رنگ او که در ۱۹۶۶ چاپ شد در چین گرفته‌شده‌بود. یکی از آن عکس‌ها تصویر ۶ پنجره رو به خیابان بود که از داخل یک مغازه عتیقه فروشی گرفته‌شده‌بود. ترکیب‌بندی فرمال و غیر فرمال از زندگی روزمره خصیصه عکاسی ریبو بود اما در سال‌های ۱۹۸۰ «ریبو» با بیش از ۶۰ سال سن سفرهایش را به دور دنیا آغاز کرد تا از آفریقا، آسیا، آمریکا و ژاپن گزارش‌های تصویری بی‌نظیری تهیه کند.

ریبو در سال ۲۰۰۱ موفق به دریافت جایزه لایکا به خاطر یک عمر تلاش در زمینه عکاسی شد.
ریبو سفرهایی به آفریقا، ویتنام و الجزایر نیز داشته‌است. یکی از مشهورترین عکس‌های او عکس تقابل بین گل و سرنیزه است که مخالفین جنگ در واشنگتن روبه روی سربازان پنتاگون قرار گرفته‌اند و زن جوانی با یک گل در دست به سربازی با سرنیزه خیره شده‌است. بعد از ویتنام نیز شاهد جنگ‌های فراوان دیگری از جمله بنگلادش بود.
در سال ۲۰۱۲ مجموعه‌ای از عکس های وی طی سه سال سفر به هفت کشور آسیایی در کتاب «شرق» منتشر شد. در این کتاب عکس‌هایی از کشورهای: ترکیه، هند، افغانستان، پاکستان، ایران، چین و ژاپن بین سال‌های ۱۹۵۵ و ۱۹۵۸ جمع‌آوری شده که برای وی جایزه «نادار» را به ارمغان آورد.
وی علاوه‌بر عکس‌های مستند، تصاویر زیبایی نیز از زندگی مردمان مناطق دورافتاده‌ای چون بنارس(هند)، نیجر، فاس(مراکش) و شاآنچی(چین) را در کنار بازی کودکان در پاریس جمع‌آوری کرده است.

او درباره عکاسی می گوید: « انتخاب یا آزادی انتخاب صرفا یک ملاحظه هستی شناسانه است، ولی برای عکاسان این یک شیفتگی دائمی در زندگیشان است.»

ژان پل سارتر اندیشمند فرانسوی درباره مارک ریبو می نویسد: «مارک ریبو عکاس انسانگرایی است که به زندگی عشق می ورزد و در همه چیز زندگی را جست و جو می کند. عکس های او چه زوجی که در گینه می رقصند و چه جوانی که در پاکستان هفت تیری به دست گرفته و چه زنی که معترض به جنگ ویتنام است روایتگر شور زندگی هستند.»

مارک ریبو در 30 ماه اوت سال 2016 میلادی در سن 93 سالگی درگذشت. او یکی از آخرین بازماندگان نسل عکاسان بزرگ سدۀ گذشته بود.

نمایشگاههای انفرادی:
۱۹۶۳ انستیتو هنر شیکاگو ، امریکا
۱۹۶۶ خانه آسیا ، امریکا
۱۹۶۶ : انستيشو هنر معار ، انگلستان
۱۹۶۶ : گالری دلها پر ، فرانسه
۱۹۷۲ : انستیتو فرانسه ، استکهلم
۱۹۷۵ : مرکز جهانی عکاسی آمریکا
۱۹۷۶ : آرل ، فرانسه
۱۹۷۷ : گالری عکاسان ، انگلستان
۱۹۷۷ : فرانسه
۱۹۷۸ فرانسه
۱۹۸۱ : آمریکا
۱۹۸۱ : انگلستان
۱۹۸۱ : ایتالیا
۱۹۸۱ : فرانسه
۱۹۸۴ : فرانسه
۱۹۸۵ : موزه هنر معاصر ، فرانسه
۱۹۸۵ موزه نیسه فور نیپس ، فرانسه

نمایشگاههای گروهی:
۱۹۵۷ : کتابخانه مرکزی ، فرانسه
۱۹۵۹ : کتابخانه مرکزی ، فرانسه
۱۹۷۲ : موزه هنر متروپولیتن ، امریکا
۱۹۷۳ : موزه اورشلیم
۱۹۷۴ : گالری هایدن ، امریکا
۱۹۷۷ : گالری عکاسان ، انگلستان
۱۹۸۰ : موزه لودویک ، آلمان
۱۹۸۱ : عکاسان فرانسوی ، امریکا
۱۹۸۳ : ایتالیا ۱۹۸۴ : موزه لودویک ، آلمان

آثار منتشر شده:
۱۹۵۹ : زن ژاپنی
۱۹۶۶ : سه نشان چینی
۱۹۷۰ : چهره های ویتنام شمالی
۱۹۷۲ : بانکوک
۱۹۸۰ : سفر به چین
۱۹۸۱ : مشاهداتی از چین

مجموعه ای از آثار مارک ریبو در محلهای زیر نگهداری می شود:
کتابخانه مرکزی ، فرانسه موزه ویکتوریا و آلبرت ، انگلستان موزه هنر معاصر ، امریکا موزه هنر متروپولیتن ، امریکا انستیتو هنر شیکاگو ، امریکا موزه هنر معاصر ، فرانسه موزه لودویک ، آلمان‎

محقق و گردآورنده: ملیحه فرهادی
مترجم: زهرا درمان

عکاسان ایرانی

عکاسان بین المللی

فهرست