نخستین جشنواره سراسری عکس با موضوع معلولان با عنوان ” نگاه نو ” چندی است که فراخوان این جشنواره را در دو بخش منتشر کرده و سعی کرده که با پشتیبانی گروه بهداشتی شرکت فیروز امکان مناسبی را برای زمینه سازی حضور مناسب معلولان در جامعه طرح نماید.
این در حالی است که چندی پیش، گروه عکاسانی که تمایل به شکل کارآفرینی معلولان در دو سازمان کانون توانا و شرکت فیروز داشتند با برنامه ریزی ” پایگاه عکس چیلیک ” همراه با دبیر این جشنواره در قالب چهل و هفتمین تور عکاسی پایگاه عکس چیلیک عازم شهر قزوین شدند تا از نزدیک شاهد فعالیت معلولان جسمی حرکتی و نابینایان و ناشنوایانی باشند که گروه غالب کاری این شرکت را با مدیریت مهندس سیدمحمد موسوی تشکیل می دهند.
در این سفر عکاسان ضمن دیدار از محیط کانون معلولین توانا، کارگاه های تولیدی زیرانداز کودک و ترانس توانا و محیط های مختلف کاری کارخانه فیروز را مورد دیدار و عکاسی قرار دادند.
این در حالی است که گفت وگوهای انجام گرفته با مدیر و دبیر نخستین جشنواره سراسری عکس با موضوع معلولان(نگاه نو) شرایط هموارتری را برای نگاه عکاسان به این موضوع فراهم کرد و تازه ترین گفت وگوی رسیده از دبیرخانه این جشنواره با عباس کوثری انجام شده است که از جمله داوران این دوره از جشنواره است.
*اگر شرایطی برای شما و عکاسان مهیا می شد تا نکاتی را پیش از ثبت هر عکس به آنهاتوصیه کنید، به چه نکاتی اشاره می کردید؟
از آنجا که عکاسی که ما می کنیم عکاسی مستند اجتماعی قبل از عکاسی باید ۲ نکته که نکاتی مهمی هستند توجه شود. این دو نکته مسائل اخلاقی و مسائل فنی هستند.
* در مورد رعایت مسائل اخلاقی در عکاسی توضیحات بیشتری می فرمایید؟
در بخش مسائل اخلاقی ما باید همیشه توجه کنیم که در حوزه های خصوصی افراد وارد نشویم. این نکته به ویژه در مورد کسانی که معلولیت دارند باید رعایت شود.
گاهی اوقات دوستان عکاس، هنگام عکاسی هیجان زده می شوند و یا فکر می کنند که چون در حال عکاسی هستند پس مجوز انجام هر کاری را دارند، در حالیکه این کار درست نیست. ما هنگام نزدیک شدن به آدم ها باید حواسمان باشد که رفتارهای بدی از خود بروز نداده و حریم خصوصی دیگران را رعایت کنیم.
* پیرامون رعایت مسائل فنی هم اشاره ای می کنید؟
در بخش فنی هم اتفاقی که در این سالها کمتر به آن توجه شده، این است که عکاسان به اندازه کافی به مسائل زیبایی شناسی عکس توجه نمی کنند و تنها درگیر موضوع می شوند یعنی وقتی از یک موضوع خوششان می آید خیلی شتاب زده سعی می کنند از آن عکس بگیرند، چون فکر می کنند که آن موضوع از بین می رود و خیلی سریع نسبت به ثبت آن تصاویر اقدام می کنند.
*آیا این موضوع به شناخت عکاس از لحظه قطعی ثبت یا همان شکار لحظه ارتباط دارد؟
در سال های گذشته استفاده بیش از حد از اصطلاح “شکار لحظه” در عکاسی مستند باعث سوءتفاهم شده و دوستان عکاس فکر می کنند که باید نسبت به ثبت موضوعات، سریع عکس العمل نشان دهند در حالی که اگر کمی تامل کنند و با دقت عکاسی کنند از بُعد زیباشناسی و ترکیب بندی و انتخاب بهترین زاویه دید، می توانند تصاویر به مراتب زیباتر و تاثیر گذارتری خلق کنند.
اغلب موضوعات عکس ها خیلی خوب هستند ولی گاهی اوقات افسوس می خورم که آن دوستی که عکس را می گرفته اگر کمی صبر می کرد شاید یک موقعیت بهتری پیش می آمد و عکس بهتری تولید می شد ولی وقتی که واکنش سریع انجام می دهند دقت آنها پایین می آید، من یک اصطلاحی برای آن به کار می برم که بعضی عکس ها خیلی شلخته هستند، موضوع اش خیلی خوبه ولی خوب عکاسی نشده است.
* تعریف شما از شخص معلول در جامعه چیست؟
من فکر نمی کنم که تعریف معلولیت از نظر آدمهای مختلف فرق داشته باشد.
یک تعریف کلی هست که کسانی که از ابتدای تولد یا بر اثر سانحه و مشکلاتی که در طول زندگی برایشان پیش آمده نقص عضوی پیدا کرده باشند، البته معلولیت ممکن است فیزیکی نباشد و ذهنی باشد. بر این اساس تعریف من هم همان تعریفی که دوستان نسبت به معلولیت دارند است یعنی کسانی که دچار یک عارضه ای به لحاظ جسمی یا ذهنی هستند.
*در عکاسی برای معلولان آیا لازم است شاخصی از نوع معلولیت هم در عکس نمود داشته باشد؟
عکس ها در هر صورت دارای یک سری اطلاعات هستند، به خصوص عکس های مستندِ اجتماعی. بعضی از معلولیت ها هم هستند که در جسم و اندام شخص دیده نمی شوند و ممکن است ما از رفتارهای شخص بفهمیم که وی معلول است ولی در هر حال برای نمایش آن بخش از مسابقه که شما هم در جشنواره عکس نگاه نو در نظر دارید لازم است ما معلولیت را هم در عکس ببینیم و نیز مشکلاتی که معلولین در جامعه دارند را هم انعکاس دهیم.
* از نظر شما دلیل گوشه گیری شخص معلول از جامعه و گاهی اوقات عدم تمایل به همکاری با عکاسان در برخی مراکز چیست؟
یک بخش آن بخاطر رفتارها و نوع برخورد عکاسان با معلولان است و ممکن است دوستان معلول از آن نوع رفتار خوششان نیاید. همانطور که خود ما که افراد به ظاهر سالمی هستیم اگر کسی با احترام با ما برخورد نکند یا وارد حریم خصوصی مان بشود ما خوششمان نمی آید و ناراحت می شویم. باید بدانیم که معلولان درباره احساسات با افراد تندرست فرقی نمی کنند.
در خارج از کشور عکاسان وقتی عکس می گیرند حتی از مردم عادی در خیابان هم باید اجازه بگیرند. شخصی که داخل عکس است اگر که دوست نداشته باشد ممکن است که به شما اجازه عکاسی ندهد و عکاسان باید به این موضوع توجه کنند.
*با توجه به اینکه موضوع معلولان موضوعی خاص است و تا به حال به آن پرداخته نشده، نظرتان را در مورد برگزاری این جشنواره بیان کنید.
اگر ما با افراد معلول آشنایی نداشته باشیم شاید درک درستی از شرایط آنها نداشته باشیم. بنابراین این جشنواره عکس می تواند به همه مردم کمک کند که با دیدن این تصاویر با معلولان و توانایی های آنها بیشتر آشنا شوند. من فکر می کنم جشنواره هایی با این موضوعات اگر ادامه پیدا کنند و فقط به یک سال و یک بار محدود نشوند هم جامعه هنری را درگیر می کند که با این موضوع از نزدیک آشنا شوند و هم جامعه از طریق این عکس ها با توانایی ها و مشکلات معلولان آشنا می شوند، از کانون معلولین توانا به خاطر برگزاری این جشنواره تشکر می کنم و امیدوارم این فعالیت ها استمرار داشته باشد و فقط به یک دوره منتهی نشود برای اینکه استمرار یک جشنواره است که می تواند باعث تأثیرگذاری در جامعه شود.
