1. خانه
  2. بانک اطلاعات عکاسان ایرانی
  3. محمدرضا صفار

محمدرضا

صفار

1339/9/14

اینجانب محمد رضا صفار خوش اقبال، از عکاسان نسل اول انقلاب و دفاع مقدس مي باشم كه در چهاردهم آذر 1339 در خیابان امیریه سر پل امیر بهادر، یکی از محله های قدیمی شهر تهران در خانواده ای متوسط بدنیا آمدم.
پدرم از طبقه کارگر و فردی مذهبی بود و همین امر سبب شد تا ایشان زندگانی ائمه معصومین و سایر بزرگان دینی را سر مشق و الگوی تربیتی فرزندان خود قرار دهد.
دوران کودکی را در همان محله، نوجوانی را در محله قصرالدشت و جوانی را در محله مرتضوی که از محلات غرب تهران می باشد سپری کردم.
عکاسی را از دوران قبل از انقلاب و با دوربین  126  کداکی که مرحوم پدرم آنرا برای من خریده بود آغاز کردم . نخستین تجربیاتی که در قالب عکس های سیاه و سفید خانوادگی و یادگاری کسب کرده بودم برایم تازگی داشت و اکنون، بعد از گذشت سالیان سال که نگاهی دوباره به آن عکس هامی اندازم، خاطرات گذشته در ذهنم نقش می بندد و از اینکه نتوانستم تاریخ گذشته کشورم را ثبت کنم غبطه می خورم.
در سال های آغازین انقلاب اسلامی بود که این بار با جمع آوری پول های توجیبی ام دوربین 135 کانن را تهیه کردم، دیگر عکاسی برایم از حالت تفننی و سرگرمی خارج شده بود و می خواستم قدم به دنیای جدید گذاشته و تصاویر نو و تازه ای را بوجود بیاورم.
بعد از پیوستن به سپاه پاسداران در سال 59 و عضویت در واحد تولید سپاه تهران ، دریچه دیگریبرایم باز شد . در اوایل ، بیشتر وقت من صرف آموزش و کسب مهارت های لازم در رشته عكاسي مي شد و هر روز که می گذشت این تشنگی و عطش سیری ناپذیر در من شدت می گرفت .
بعدها با کمک سایر دوستان واحد عکاسی و امور نمایشگاهی را در سپاه راه اندازی کرده و تجربیات خود را در قالب و فرمی جدید ارائه دادم.
با آغاز جنگ تحميلي و تهاجم رژیم بعث عراق به ایران اسلامی این جدّیت و تلاشرنگ و بوی جدیدی بخودرفت كه بعدها به عنوان عکاسی دفاع مقدس جای خود را در جمع سایر هنرها باز کرد.
عکاسی دفاع مقدس فصل نوینی را در زندگی و حرفه پر فراز و نشیب من گشود و افق های جدیدی را فرا روی من نمایان ساخت.
اوج کار و زیباترین لحظات کاری من ثبت وقایع و حماسه آفرینی های رزمندگان اسلام در قالب عکاسی دفاع مقدس در جبهه ها و پشت جبهه بود، زیرا این احساس در من شعله ور می شد که اگر جنگ را تلاشی برای کشتار و از بین بردن نسل بشریت و نابودی همه موجودات قلمداد کنیم پس، این منِ عکاس هستم که می توانم با عکس های خود نقطه مقابل آن باشم و جامعه ای را متحول نمایم.

ثمره ي تلاش و پشتکار اينجانب صدها حلقه نگاتیو و اسلایدی می باشد که از عملیات های: فتح المبین، بیت المقدس، خیبر، بدر، والفجرمقدماتی، والفجر1، بازی دراز، والفجر 8، کربلای 4، کربلای 5،  مرصاد، آزاد سازی شهر ماهوت عراق، عملیات های برون مرزی، عملیات مهران، خرمشهر و … ، از رشادت ها و ایثارگری های رزمندگان اسلام در خطوط مقدم جبهه و در پشت جبهه، از تمام فعاليت هاي مرتبط با جنگ تحميلي تهیه کردم که تمامی آنها در آرشیو فیلم و عکس نیروی هوایی سپاه ، تبلیغات کل سپاه، بنیاد حفظ آثار ( ستاد تبلیغات جنگ سابق )، موزه جنگ، بنیاد عکس و بخشی از آن نیز متاسفانه ( بنا به دلایلی که از ذکر جزئیات آن معذورم ) از بین رفته است که ضربه بزرگی در زندگی حرفه ای من وارد آورده است.
از دیگر فعالیت های اینجانب می توان به مواردی همچون: همکاری با برنامه یک عکس یک خاطره ( کاری از گروه فرهنگ و هنر شبکه دو سیما در تابستان  1372 )، برگزاری یک دوره کلاس عکاسی در پارک ارم ( تابستان 1376 )، شرکت در کلاس های فیلم سازی مستند کانون زیر نظر استاد حمید دهقانپور (  سال 1360 )، شرکت در کلاس های سازمان مدیریت صنعتی با عنوان تکنولوژی کاربرد وسائل سمعی و بصری ( تابستان  66 )، مدیر سمعی و بصری معاونت فرهنگی نیروی هوایی سپاه به مدت چهار سال ( 1381 – 1377 )، مسئولیت قسمت ظهور فیلم ، اسلاید و چاپ عکس رنگی به مدت 8 سال در لابراتوار نیروی هوایی سپاه و یک دهه عکاسی از شخصیت های بلند پایه کشوری و لشکری (1370 – 1360 ) اشاره نمود.

همچنین در طی این مدت عکس هایم در مجلات، نشریات، مطبوعات و کتاب های معتبری نظیر آلبومهای IMPOSED WAR ( جلدهای 4،  5 و 8 ) تصویر رهایی، حماسه مقاومت، لاله های سپید، ویژه نامه های مجله عکس به مناسبت ارتحال امام و ورود آزادگان و کتاب عکس به سوی کربلا به مناسبت چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، كتاب عكس نمايشگاه خرمشهر حماسه و مقاومت، كتاب شاهدان زمان ( دائره المعارف عكاسان ايثارگر ) و . . .  چاپ شده است.
از جمله کارهای دیگری که هم زمان با کار عکاسی در طول هشت سال دفاع مقدس و بعد از آن نیز انجام داده و می دهم می توان به: بر پایی و شرکت در مسابقات و نمایشگاه های عکاسی، طراحی و چاپ کتاب عکس، تراکت، پوستر، ارتباط با مطبوعات و سایر مراکز فرهنگی، تبادل نظر و گفتگو با عکاسان، تصویر برداری و مستند سازی و … اشاره نمود که نقطه عطفی در روند رو به رشد عکاسی و دیگر فعالیت های هنری من محسوب می شود و این را مدیون کسانی هستم که در راه ارتقاء سطح علمی و کیفی و پیشرفت من سهم به سزائی داشتند و همیشه از آنها به عنوان مردان طلایی دوران زندگی ام به نیکی یاد می کنم

برخی از نمونه آثار

• الف : بخش جوایز
1. نفر اول مسابقه عکاسی جنگ به مناسبت هفته دفاع مقدس ( تهران ، مهر ماه سال 1364 )
2. نفر دوم مسابقه عکاسی جنگ به مناسبت هفته بسیج ( تهران ، آبان ماه سال 1364 )
3. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس به مناسبت هشتمین سالگرد دفاع مقدس (تهران ، نمایشگاه
بین المللی ، مهر ماه سال 1367 )
4. نفر دوم عکاسان دفاع مقدس مراسم تجلیل از عکاسان هشت سال دفاع مقدس ( تهران ، موزه هنرهای معاصر ، شهریور 1368 )
5. عکاس برگزیده و دریافت لوح تقدیر و سپاس از اولین مسابقه عکس روحانیت ( قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، خرداد سال 1370 )
6. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس به مناسبت اولین سالگرد ورود آزادگان ( تهران ، سال 1370 )
7. دریافت تقدیر نامه از دهمین جشنواره سراسری فیلم و عکس وحدت ( تبریز ، شهریور ماه سال1371 )
8. دریافت لوح تقدیر از اولین نمایشگاه عکس با موضوع ” روحانیت و دفاع مقدس ” ( تهران ، نمایشگاه بین المللی ، اردیبهشت سال 1372 )
9. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس با عنوان ” راویان نور ” ( تهران ، نگار خانه دانشجو ، مهر ماه سال 1375 )
10. دریافت لوح تقدیر و سپاس به مناسبت تصویر برداری و تدوین فیلم مانور عاشورای 3 ( مشهد مقدس ،
تربت جام ، تابستان سال 1377 )
11. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس ” جلوه خورشید ” با موضوع دفاع مقدس ( تهران ، فرهنگ سرای بهمن ، مهرماه سال 1377)
12. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس ” میـلاد کوثـر ” با موضوع مستند و اجتماعی ( مشهد مقدس، مهرماه سال 1378 )
13. دریافت لوح تقدیر از همایش تجليل از هنر مندان و مدیران فرهنگی هشت سال دفاع مقدس ( تهران ، مهر ماه سال 1379 )
14. دریافت لوح تقدیر و سپاس به مناسبت تصویر برداری و تدوین فیلم مانور موشکی قدس 79 ( آبان ماه
سال 1379 )
15. دریافت لوح تقدیر از نمایشگاه عکس ” یاد باد آن روزگاران ” به مناسبت سالروز آزادی خرمشهر
و تجلیل از عکاسان عملیات بیت المقدس ( تهران ، مجتمع فرهنگی اسوه ، خرداد ماه 1384 )
16. دريافت لوح تقدیر ، گواهی شرکت و سکه بهار آزادی از نمایشگاه بزرگ ” هنـر ایثـار ” به مناسبت سالروز آزادي خرمشهر ( خرداد 86 موزه هنرهای معاصر ) .
• ب : بخش نمـایشگـاه هـا

1. شرکت در نمایشگاه عکس دستاوردها و برنامه های انقلاب اسلامی ( تهران ، نمایشگاه بین المللی ، دهه فجرسال 1361 )
2. شرکت در نمایشگاه عکس به مناسبت هفته دفاع مقدس ( تهران ، تالار رودکی ، مهر ماه سال 1362 )
3. شرکت در نمایشگاه عکس به مناسبت هفته دفاع مقدس ( تهران، مصلای امام خمینی،مهر ماه سال 1363 )
4. شرکت در نمایشگاه عکس به مناسبت هفته دفاع مقدس (تهران ، پارک شهر، مهر ماه سال 1365 )
5. شرکت در پنجمین جشنواره عکس سینمای جوان ( تهران ، سال 1366 )
6. شرکت در ششمین جشنواره عکس سینمای جوان ( تهران ، سال 1367 )
7. برگزاري نمایشگاه عکس به مناسبت عملیات مرصاد ( دانشگاه تهران ، مهر ماه سال 1367 )
8. شرکت در اولین نمایشگاه عکس ارتحال حضرت امام خمینی ( تهران ، سال 1368 )
9. شرکت در دومین نمایشگاه سالانه عکس ایران ( تهران ، موزه هنرهای معاصرسال 1368 )
10. شرکت در چهل و نهمین دوره مسابقه عکاسی آسـاهی شیمبـون ( ژاپن ، سال 1989 میلادی )
11. شرکت در سی و سومین مسابقه عکاسی WORLD PRESS PHOTO(هلند، آمستردام سال1990 میلادی )
12. شرکت در پانزدهمین دوره مسابقه عکاسی یونسکو ( ژاپن ، توکیو سال 1990 میلادی )
13. شرکت در مسابقه عکاسی جانباز ( تهران ، بهمن ماه سال 1368 )
14. شرکت در اولین مسابقه عکس کودک و نوجوان ( تهران ، سال 1369 )
15. شرکت در دومین جشنواره عکس کودک و نوجوان ( تهران ، موزه هنر های معاصر سال 1370 )
16. شرکت در چهارمین نمایشگاه سالانه عکس تهران ( موزه هنر های معاصر، سال 1370 )
17. شرکت در هفدهمین دوره مسابقه عکاسی یونسکـو ( ژاپن ، توکیو ، سال 1992 میلادی )
18. شرکت در سومین جشنواره سالانه عکس کودک و نوجوان ( تهران ، سال 1371 )
19. شرکت در سی و پنجمین دوره مسابقه عکاسی WORLD PRESS PHOTO ( هلند ، آمستردام ،
سال 1992 میلادی )
20. شرکت در سومین نمایشگاه عکس تشخص و منزلت زن مسلمان ( تهران ، موزه هنرهای معاصر ،
سال 1371 )
21. شرکت در سی و ششمین دوره مسابقه عکاس WORLD PRESS PHOTO ( هلند ،آمستردام ،
سال 1993 میلادی )
22. شرکت در پنجمین نمایشگاه سالانه عکس تهران ( موزه هنرهای معاصر ، سال 1371 )
23. شرکت در سی و هفتمین دوره مسابقه عکاسی WORLD PRESS PHOTO ( هلند ، آمستردام ،
سال 1994 میلادی )
24. برگزاري نمايشگاه عكس و اسلايد از طرح هاي صنعتي ، تجاري و اماكن مذهبي ، تاريخي و بومي چابهار در منطقه آزاد تجاري چابهار ( زمستان 1371 )
25. شرکت درنمایشگاه عکس هفته دفاع مقدس با عنوان ” 2870 روز حمـاسه ” ( تهران ،
فرهنگ سرای شفق 27 شهریور – 6 مهر ماه 1375 )
26. برگزاری نمایشگاه عکس با عنوان ” ریشـه هـای سـرخ تا رویش سبـز ” ( یزد ، تالار شهر ،
مهر ماه سال 1375 )
27. شرکت در نمایشگاه عکس هفته دفاع مقدس با عنوان ” حماسه سازان بي قرار ” ( تهران ،
فرهنگ سراهای : ارسباران ، شفق ، سرو …. 13 الی 23 بهمن ماه سال 1375 )
28. برگزاری نمایشگاه عکس به مناسبت ارتحال امام خمینی ( تهران ، نگار خانه آفرینش ، خرداد ماه
سال 1376 )
29. برگزاری نمایشگاه عکس به مناسبت هفته دفاع مقدس ( تهران، نگارخانه اندیشه ، مهر ماه سال 1376 )
30. برگزاری نمایشگاه عکس به مناسبت سالگرد آزاد سازی خرمشهر ( تهران ، فرهنگ سرای معرفت ، خرداد ماه سال 1377 )
31. برگزاری نمایشگاه عکس با عنوان ” جلوه های آسمانی ” و موضوع دفاع مقدس ( تهران ،
فرهنگ سراهای سرو و اندیشه ، خرداد ماه سال 1377 )
32. شرکت در نمایشگاه بزرگ عکس مهر به مناسبت یکصدمین سال تولد امام خمینی ( تهران ، فرهنگ سرای نیاوران ، مهر ماه سال 1378 )
33. شرکت در نمایشگاه عکس فرهنگ و دفاع مقدس ( تهران ، مصلای امام خمینی ، مهر ماه سال 1380 )
34. برگزاری نمایشگاه عکس ” تمثیلی از حقیقت ” با موضوع تشیع پیکر مطهر شهدا ( تهران ،
فرهنگ سرای سرو ، بهمن ماه سال 1381)
35. برگزاری نمایشگاه عکس با موضوع ” تعـزیه ” ( خوانسار ، قود جان ، اردیبهشت ماه سال 1382)
36. شرکت در نمایشگاه عکس گروهی به مناسبت آزادی خرمشهر ” روز ملی مقاومت ، ایثار و پیروزی” ( تهران ، نگارخانه اسوه و خرمشهر ، حسینیه شهدای شلمچه ، خرداد ماه سال 1384 )
37. شرکت در نمایشگاه عکس گروهی به مناسبت آزاد سازی خرمشهر با موضوع ” خرمشهر قـدیـم ، خرمشهر جـدیـد ” ( تهران ، خرداد ماه سال 1385 )
38. شرکت در نمایشگاه عکس دفاع مقدس با عنوان ” آئینـه حضـور ” ( تهران ، موزه هنرهای معاصر فلسطین مهر ماه سال 1385)
39. شرکت در نمایشگاه بزرگ هنر ایثار با عنوان ” خرمشهر حماسه و مقاومت ” به مناسبت سوم خرداد روز ملی مقاومت وایثار ( سالگرد آزاد سازی خرمشهر، خرداد ماه 86 فرهنگ سرای صبا )
40. شرکت در نمایشگاه عکس زن ، انقلاب و دفاع مقدس با عنوان ” ایستاده در باد ” ( بهمن ماه 86 تالار وحدت و موزه شهدا )
41. شرکت در نمایشگاه بزرگ عکس بم بمناسبت ” هفته بازسازي بم ” ( فرهنگ سرای نیاوران ، اردیبهشت و خرداد 86 )
• ج : بخش فعالیتها :1. عکاسی از عملیاتهای مقابله به مثل موشکی در طول دوران هشت سال دفاع مقدس .
2. تجهيز و راه اندازی واحد عکاسی سپاه بوکان ( کردستان ، زمستان و بهار سال 65 و 64 )
3. عکاسی از بازدیدهای ستاد تبلیغات جنگ جهت خبرنگاران خارجی ( سالهای 66 – 64 )
4. عكاسي از پروژه هاي صنعتي ، اقتصادي و اماكن تاريخي ، مذهبي و اجتماعي چابهار به سفارش فرمانداري و منطقه آزاد تجاري چابهار ( دي و بهمن ماه 1371 )
5. عکاسی از ورود اولین گروه آزادگان به میهن اسلامی از طرف وزارت ارشاد و به سفارش مجله عکس
( قصر شیرین ، مرداد ماه سال 1369 )
6. عکاسی از ماهی گیران بندر ترکمن طی سال 71 و چاپ گزارش ویژه با عنوان ” معـاش ، سنت یا تکنولـوژی ” در مجله عکس ( آبان 1372 )
7. تصویر برداری از پروژه ساخت سد کارون 3 به کارگردانی خانم گائینی و به سفارش شركت مهندسي
آب نیرو ( ایذه ، تابستان سال 1372 )
8. تصویر بردار برنامه طلیعه ، سیمای صبحگاهی شبکه سوم سیما به مدت دو سال ( 1374 – 1373 )
9. تصویر برداری و تدوین فیلم مانور قدس 79 ( کاشان ، مهر و آبان 1375 )
10. تصویر برداری از مانور عاشورای 2 ( استان هرمزگان ، جزیره قشم ، اسفند ماه سال 1375 )
11. عکاسی از افتتاح پروژه های عمرانی و سد سازی در سفر آقای هاشمی رفسنجانی به استان ایلام به سفارش دفتر ریاست جمهوری و وزارت نیرو ، ( سال 1375 )
12. تصویر برداری مستند 13 قسمتی حدیث ایثار به سفارش گروه جنگ شبکه اول سیما ( 1376 – 1375 )
13. تصویر برداری مستند 5 قسمتی زن و دفاع مقدس به سفارش گروه خانواده شبکه اول سیما .
14. تصویربردارفیلم داستانی چفیه به سفارش گروه جنگ شبکه اول سیما ( تهران ، پائیز سال 1376 )
15. تصویر برداری از مانور وحدت 77 ( استان هرمزگان ، بندر عباس ، آبان و آذر ماه سال 1377 )
16. تصویر برداری از مستند 3 قسمتی ساخت سد عظیم کرخه به سفارش روایت فتح و کارگردانی
آقای سلمانیان ( اندیمشک ، تابستان سال 1380 )
17. تصویر برداری از پروژه ساخت سد عظیم بختیار به سفارش وزارت نیرو ( لرستان ، تنگ 5 ، زمستان
سال 1380 )
18. تصويربرداري و سفر به بيست استان كشور به منظور تهيه برنامه مستند گردشگري به سفارش سازمان ملي جوانان و شبكه اول سيما ( سال هاي 82 – 81 )
19. تصويربرداري و تدوين فيلم مستند كوتاه پرواز به مناسبت بازديد مقام معظم رهبري از نيروي هوايي سپاه
( تهران ، كاشان و شيراز تابستان 1382 )
20. تصویر برداری از زلزله عظیم بم به سفارش بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس ( استان کرمان ، بم و بروات ، دی ماه 1382 )
21. تصویر برداری از پروژه عظيم حفاري تونل به وسيله دستگاه تي بي ام به منظور انتقال آب از سرشاخه هاي رودخانه دز به شهر مقدس قم به سفارش قرارگاه سازندگي خاتم الانبياء و وزارت نيرو ( گلپايگان ، قمرود زمستان سال 1382 )
22. تصویر برداری از پروژه گاز پارس جنوبی به سفارش شبکه جهانی جام جم ( بوشهر ، عسلویه ، خرداد و تیر ماه سال 1383 )
23. همكاري با واحد آرشيو فيلم بنياد روايت فتح به مدت دو سال .
24. عكاسي از تفحص شهدا و تشيع پيكر مطهر آنان در شهرهاي مختلف ايران .
25. عکاسی از پروژه بازیافت زباله به سفارش پتروشیمی و شهرداری تهران ( مرداد و شهریور ماه سال 1383 )
26. عکاسی از بازدید عکاسان عملیات بیت المقدس از شهر خرمشهر ( خرداد ماه سال 1384 )
27. شركت در گردهمايي بزرگ عكاسان ايران ، به منظور انتخاب اولين هيئت رئيسه انجمن ملي عكاسي ايران
( اسفند 1384 – فرهنگ سراي نياوران )
28. عکاسی از اماکن شهرهای مدینه منوره و مکه مکرمه ( عربستان سعودی ، سال 85 الي 87 )
29. عکاسی و تصویربرداری از مانور پیامبر اعظم ( ص ) 1 ، کاشان و قم ( تابستان 1385 )
30. سفر گروهی عکاسان انجمن عکاسان بحران به شهربم به سفارش وزارت مسکن ( ارديبهشت 86 )
31. مدیریت و سازماندهی آرشیو فیلم بعثه مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت ( مرداد ماه سال 1384 که تا کنون نيز ادامه دارد )
32. عکاسی از حوادث پس از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری تهران ( تابستان 1388 )
33. عکاسی و تصویربرداری از مانور پیامبر اعظم ( ص ) 4 ، قم ، تهران و سمنان ( مهر ماه 1388 )

عکاسان ایرانی

عکاسان بین المللی

فهرست