مهگان فرهنگ و بررسی ساختار اجتماعی عکس

در سلسله نشست های شنبه های عکاسی این هفته مهگان فرهنگ، استاد و مدرس دانشگاه به « ساختار اجتماعی عکس و جایگاه عکاسی مستند اجتماعی در شکل دهی حرکت های اجتماعی » با نگاه به “جامعه شناس عکاسی مستند انقلاب اسلامی ایران” پرداخت.

به گزارش پایگاه عکس چیلیک ، در ابتدا عکاسی وارد دنیای هنر شد ولی علاوه برکارکردهای خود در حوزه های گوناگون علمی، صنعتی وپزشکی، هنگامی که توانست خود را با توجه به  توان ذاتی ومنحصر به فرد بصری خود به عنوان پدیده ومؤلفه ای نو درفرهنگ به جامعه بشناساند و تأثیر خود را به عنوان یک رسانه ی بصری میان ملل مختلف آشکار کند، بسیارفراگیر شد و به چنان جایگاهی دست یافت که زندگی بدون آن بدون مفهوم  وامکان پذیر نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه، پیشرفت عکاسی به مثابه ی رسانه ای تاثیر گذار به نیاز جامعه  توجه دارد، درحال حاضر عکاسی به دلیل انعطاف پذیری گسترده وحضور چشمگیری که نسبت به دیگر رسانه ها درزندگی اجتماعی انسان امروزی دارد، کمک کرده است که جامعه ی معاصر شناخت بهتر و کامل تری ازپیرامون خود داشته باشد و دنیا را شفاف تر ببیند.

عکس ها می توانند به عنوان اسنادی تکان دهنده از وقایع، رخدادهای اجتماعی وموقعیت های متفاوت اجتماعی، همه ی اقشار اجتماع را به چالش بکشانند به طوری که مخاطب خود را در آن شرایط قرار دهد و ببیند آیا می تواند این شرایط را  حس کند.

فرهنگ با طرح پرسش های: اجتماع چه تعریفی دارد؟ ما در کجای این اجتماع ایستاده ایم ؟ در این اجتماع ( در هر جغرافیا و هر زبان و نژاد ) ما چگونه ارتباطاتی داریم؟ به این نکته توجه داشت که، هرکدام از ما با هر سن و تاریخی متفاوت در ایران قرار گرفته ایم؛ در بهمن ۱۳۹۴ هستیم و از طریق رسانه های بسیار در مواجه با رویدادهای بهمن ۱۳۵۷
به همین ترتیب با آن سال ها برمی گردیم و رسانه عکس بیانگر رویداد های است که برگردانده ما با آن سال هاست.
وی اهمیت عکس را در مطالعات جامعه شناسی اینگونه برشمرد: عکاسی بیشترین ارتباط را با اجتماع می گیرد .

ممکن است در هر لحظه از شبانه روز اتفاقی رخ دهد که بار سیاسی یا اجتماعی قابل ملاحظه ای داشته باشد ، اما همیشه یک عکاس حرفه ای حضور ندارد تا آن را ثبت کند و این خود مردم و افراد هستند که این کار را انجام می دهند. فرهنگ همچنین بیان نمود، چرا که تصویر همواره در فرهنگ انسانی حضوری اساسی داشته است، انسان بدون تصویر وجود ندارد چرا که همه چیز در جهان دارای تصویر است، حتی در دنیای نابینایان؛ چراکه دیدن خواب هم با تصویر همراه است.

پس عکس نقش مهمی در زندگی شخصی و اجتماعی انسان ها دارد و به خودی خود دارای ساختار اجتماعی است.
در جامعه شناسی عکس و ساختار آن در جامعه سه مورد مهم است :
الف – عکس و سوژه ای که انتخاب شده است
ب- معنا و مفهوم عکس
پ- بیننده ی عکس

در ادامه وی اظهار داشت تصویر توسط دوربین ثبت شده و اتفاقی افتاده و در پی این ثبت بر روی کاغذ یا مانیتور قرار گرفته است. عکاسان مستند همیشه با احترام ترین اعضا این حرفه بوده اند و همیشه نشان می دهند که دنیا چگونه است . وجود عکس های خبری یا مستند های خبری و اجتماعی، انقلابی در اجتماع ایجاد کرد و باعث شد که خوانندگان نشریات و مخاطبان از وقایع برکنار نباشند. وقتی با عکاسان مستند صحبت می شود بویژه آن هایی که در بیشتر انقلاب ها ، جنگ ها و رویداد های اجتماعی حضور داشتند ، پرسیده می شود چرا این عکس ها را گرفته اید و از اهدافشان پرسیده می شود یک نکته ی مشترک می توان دید و آن هم این است که: من در آن لحظه عکس گرفته ام. این جمله به این معناست که عکاس یا همان شخصی که عکس می گرفته در آن دوره از تاریخ در صحنه حضور داشته است.

فرهنگ به نقش عکاسانی همچون کاوه گلستان در ثبت و حتی بازتاب اتقلاب این گونه اشاره کرد: زمانی که وی از اقشار مختلف مردم عامه در دانشگاه تهران نمایشگاه می گذاشت انقلاب در حال شکل گیری بود. انقلاب در حال شکل گیری بود و کاوه گلستان ازلحظات آن عکس می گیرد. او می گوید : من از اولین جرقه های انقلاب عکس گرفته ام.

در پایان مهگان فرهنگ بحث را با این جمله به پایان رساند که: اگر انقلاب ایران پیامش خون شهید بود این پیام را عکس منتقل کرد.
این جلسه به همت مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس و عکاسان مستقل عصر روز شنبه ۱۷ بهمن در سالن سرای سخن این مرکز برگزار شد.

منبع: پایگاه عکس چیلیک