نمایشگاه عکس تاریخی «دروازههای طهران قدیم» عصر دوشنبه ۲۱ اسفند ماه جاری در محل موزه عکسخانه شهر برگزار می شود.
به گزارش پایگاه عکس چیلیک ، نمایشگاه عکس تاریخی «دروازههای طهران قدیم» از روز دوشنبه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۹۶، ساعت ۱۶ در موزه عکسخانه شهر افتتاح میشود.
این نمایشگاه حاصل دوسال پژوهش کتابخانهای است که به اهتمام کیانوش معتقدی گردآوری شده است. کیانوش معتقدی پژوهشگر هنرهای ایرانی اسلامی و نویسنده مقالات متعدد و چند کتاب در زمینه معماری، تزیینات وابسته و کتیبههای خوشنویسی ایران در دوره قاجار است.
در قاب نخست این نمایشگاه با عنوان «دروازههای طهران قدیم؛ بازیابی هویتی فراموش شده» به قلم کیانوش معتقدی آمده است: « پس از انتخاب طهران بهعنوان پایتخت ایران، چگونگی شکلگیری ساختار شهری و سپس توسعهی حصار و برج و باروهای آن، از جمله مهمترین دستاوردهای معماری در پایتخت نوپای ایران بود. هرچند سابقهی ساخت قدیمیترین حصار و دروازه درطهران(بر اساس مستندات تاریخی) به سدهی دهم هجری باز میگردد، اما پس از انقراض دولت صفویه و در روزگار افشاریه و زندیه به دلیل درگیریها و جنگهای متوالی توجهی به حصار و دروازههای این شهر نشد و به مرور رو به خرابی رفتند.
با آغاز سلطنت قاجار و مشخصاً با روی کار آمدن فتحعلیشاه، تعمیراتی در آنها به عمل آمد و برای نخستین بار دروازههای طهران به یکی از عناصر کالبدی در فضای شهر و به نمادی مهم برای پایتخت ایران بدل شدند. در همین راستا تحولات دروازههای طهران قدیم را میتوان در دو دورهی تاریخی مورد بررسی قرار داد.
دورهی نخست از روزگار صفوی تا میانه عهد ناصری: «دروازههای طهران در حصار تهماسبی»
۱.دروازه شاهعبدالعظیم قدیم ۲. دروازه دولاب قدیم ۳. دروازه شمیران قدیم ۴.دروازه دولت قدیم ۵.دروازه قزوین قدیم ۶. دروازه محمدیه (دروازه نو)
در ادامه و در بیستمین سال حکومت ناصرالدینشاه قاجار، همانگونه که جمعیت شهر و تعداد خانهها و بناهای طهران افزایش مییافت، طرح توسعه شهر طهران در سال ۱۲۸۴ ه.ق اجرا شد و در روند شکلگیری نظام شهرسازی جدید، هویت دروازهها نیز در امتداد تکامل شهر با شکل و شمایلی نو به منصه ظهور رسیدند.
ماحصل این تحولات، ساخت ۱۲ دروازهی جدید برای طهران بود و از آن پس ورود و خروج افراد و کاروانها توسط مأموران یا دروازهبانان کنترل میشدند. این دروازهها ۴ یا ۶ گلدسته داشتند و با انواع کاشیکاری(هفترنگی و معرق) با تصاویری از شاهنامه (رستم و دیو سفید)، نگهبانان، نظامیان و کتیبههای خوشنویسی تزئین شده بودند.
دورهی دوم ازسال ۱۲۸۴ ه.ق تا سقوط سلسله قاجار: «دروازههای طهران در حصار قاجاری»
۱.دروازه دولت ۲.دروازه یوسف آباد ۳. دروازه شمیران ۴.دروازه خراسان ۵. دروازه دولاب ۶. دروازه دوشان تپه ۷.دروازه باغشاه ۸. دروازه قزوین ۹. دروازه گمرک ۱۰.دروازه خانیآباد ۱۱. دروازه غار ۱۲. دروازه شاه عبدالعظیم
نمایشگاه «دروازههای طهران قدیم» فرصتی است مغتنم برای مطالعه و بازخوانی این بناهای نمادین از طریق مجموعه عکسهای ارزشمند باقیمانده از دورهی قاجار که در روزگاری نه چندان دور، بخشی از هویت مدنی و تداعیکنندهی خاطرهی جمعی شهروندان طهرانی به حساب میآمدند. شایان ذکر است این عکسها توسط عکاسان برجستهای همچون لوییجی مونتابونه، آنتوانخان سوریوگین، عبدالله قاجار و چند عکاس ناشناس ثبت شدهاند.»
در نمایشگاه عکس های تاریخی « دروازه های طهران قدیم » بیش از ۴۰ قطعه عکس با چیدمانی متفاوت از دروازههای قدیمی تهران که در دوره ناصری ساخته و تا پایان دوره قاجار یکی از مهمترین نمادهای پایتخت بودند به نمایش گذاشته خواهد شد.
در میان عکسهای این مجموعه نمونههایی از دروازههای داخلی شهر تهران نیز ارائه شده است که با بررسی آنها میتوان سیر تحولات معماری و تزیینات وابسته آنها را در دوره قاجار مورد مطالعه قرار داد.
این عکسها توسط عکاسان ایرانی و خارجی دوره قاجار به تصویر کشیده شده اند.
نمایشگاه عکس «دروازه های طهران قدیم» ساعت ۱۶ روز دوشنبه ۲۱ اسفندماه در محل موزه عکسخانه شهر گشایش یافته و تا ساعت ۱۸ ادامه خواهد داشت. سایر علاقهمندان برای دیدار از عکس های تاریخی این نمایشگاه میتوانند تا پایان روز پنجشنبه ۳۰ فروردین ماه سال ۱۳۹۷ در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۳ و ۱۴ تا ۱۷ و پنج شنبه ها از ساعت ۹ تا ۱۳ به موزه عکسخانه شهر مراجعه کنند.
موزه عکسخانه شهر در تهران، میدان هفتم تیر، خیابان بهارشیراز، میدان بهارشیراز، بوستان بهارشیراز واقع شده است.
منبع: پایگاه عکس چیلیک
۶ دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
نمایشگاه عکس تاریخی دروازه های طهران قدیم تداعی کننده ی تمام گفته ها و خاطرات زیبای افراد کهن سال تر بود . اما مانند مجموعه عکس های انقلاب که در همین مکان برگزار شد عکس های فاقد نام عکاس بوده و دست بردن در بعضی از عکس ها و تغییر بعضی از المان ها با اندکی توجه قابل مشاهده بود. شیوه ی معماری به کار رفته در ساخت دروازه ها تابع یک فرم کلی بود ولی با ظواهری متفاوت که خلاقیت در هنر معماری ایرانی را نشان میداد.
نمایشگاه دروازه های طهران عکس های گرد آوری شده ای بود که تصویری از هنر معماری و تمدن در زمان مربوط به خودش رو به نمایش گذاشته بود
حیف که عکس ها فاقد نام عکاس بودند و همینطور اطلاعاتی راجب ساخت ، معمار ، طراح و حتی دستور ساخت دروازه ها نبود
با دیدن عکس ها این سوال پیش میاد که چرا همه دروازه ها در یک سبک و تقریبا با معماری واحد ساخته شده و این حسرت رو هم ایجاد میکنه که چرا گذر زمان باعث شد هنر معماری ایرانی رو به فراموشی رود.
نمایشگاه دروازه هاى قدیم طهران به یادآورى اصل اهمیت عکس به عنوان یک سند تصویرى تاریخى پرداخته است، تا گوشه اى از هویت قدیم شهر تهران را باز نمایى کند.
برگزارى این نمایشگاه در جاى مناسبى چون موزه عکسخانه شهر ، در یاد آورى اهمیت این میراث تصویرى تاریخى کمک کرده است.
عکس ها در دوران قاجار ثبت شده بود و توسط آقاى معتقدى گردآورى و ارائه شده بود، که ای کاش نام عکاس عکس ها در زیر عکس ها درج شده بود.
اما مخاطب این سندهاى تصویرى چه کسانى هستند؟ عکاسان ، مورخان، دانشجویان عکاسى و تاریخ و یا عموم مردم؟
مطلبى که نظرم را جلب کرد اینست که ، نمایشگاه هاى از این دست ، که هم روایت گر تاریخ عکاسى ست هم یک سند تاریخى ، میتواند به عنوان یک فرآیند کمک آموزشى براى دانشجویان و علاقمندان به عکاسى و تاریخ باشد و در جذب چنین مخاطبینى همراه با ارائه توضیحات توسط کارشناسان مربوطه همراه باشد.
اما آنچه شاهد آن بودیم چون این نمایشگاه ها و موزه عکسخانه شهر وابسته به شهردارى تهران مى باشد شاهدحضور عوامل شهردارى تهران و دیگر صاحب منصبان و… بودیم.
و این یعنى خرج پتانسیل ویژه با هزینه مردم براى اعتبار بخشیدن به بعضى نام ها، نه الزاما استفاده آموزشى از این امکان براى آنچه باید.
امیدوارم علاقمندان با همت خود از این موقعیت ها به نحو مطلوب استفاده نمایند.
با خبر یک نمایشگاه عکس از این موزه دیدار کردم و در مجموع کار پژوهشی ارزشمندی را شاهد بودم.
اما در عین ارزشمندی بایستی به نکاتی هم اشاره داشته باشم:
۱-کیفیت ارایه آثار نسبت به متن و دیدگاهی که در ابتدای نمایشگاه تبیین شده بود بسیار پایین بود.
۲-جای خالی یک بروشور تصویری حاوی اطلاعات معماری، فرهنگی، تاریخی و شهر شناسی پس از جدا شدن بیننده از نمایشگاه برای همراه داشتن و مطالعه خالی بود.
۳-در متن نمایشگاه قید شده بود که برخی عکس ها نام عکاس دارند و برخی گمنام اند ولی در مجموع هیچ عکسی با نام عکاس دیده نمی شد و در سطر انتهایی متن نمایشگاه از چند عکاس ذکری شده بود.
۴-نمایشگاه هایی از این دست پژوهشی هستند و نبایستی با عنوان نمایشگاه عکس معرفی شوند. این نوع پژوهش تصویری اگر چه مبتنی بر عکس است ولی در حوزه عکس نیست لذا در خبررسانی تان بایستی بیشتر دقت بفرمایید.
۵-پیشنهاد می کنم برای هرچه بیشتر دیده شدن این نمایشگاه از هیچ سعی ای دریغ نکنید. چرا که این نوع فعالیت ها باعث ارتقا سطح آگاهی مردم می شود و در نهایت دلیل حفظ و پاسداری از این میراث بجامانده از تاریخ معاصر و سده ی اخیر خواهد بود.
با احترام و مراتب سپاس
محمدرضا طهماسبی آشنا
نمایشگاه عکس دروازه های طهران، که البته نمایشگاه عکسهای گردآوری شده از تهران قدیم بود، بازدید از آن و دیدنِ حال و هوای معماری تهران قدیم و آدمها و نوع پوشش آنها بسیار جذاب بود. کاش حداقل درباره عکس های شناسنامه دار، نام عکاس هر عکس در زیر آن و در کاغذ کوچکی که اطلاعات بسیار ناچیز از عکس داده بود قید می شد.
به نظر می آید که نمایشگاه بسیار سرعتی و با فکر نابالغ و خلاقیتی محدود برگزار شده است. کار پژوهشی انجام شده برای مخاطب حاضر در سالن کاری ناقص بوده و نتیجه ای در ذهن و دید بیننده بر جای نمی گذارد.
انتظار می رفت که مرکزی تخصصی با توضیحات جامع تر و بیشتری در مورد هر عکس و هر دروازه وارد اجرا و نمایش شود.
بیشترین خلاقیت موجود دیده شده، بزرگ کردن تعدادی از عکس ها و قرار دادن شان به صورت مکعب بود که به صورت اثر حجمی در میان سالن قرار داده شده بود که اجرای دور از حوصله و دقت این اثر هم چندان چنگی به دل نمی زد.
البته که صرف محیط و مکان و دغدغه به اینگونه مضامین می تواند در پاسداشت میراث فرهنگی و معماری ما موثر باشد و از این حیث مجال تقدیر دارد.
کارهایی از این دست که ما را با گذشته پیوند داده و آشنا می کند بسیار پسندیده است به شرط آنکه با دقت و حوصله بیشتر به انجام برسد.
نمایشگاه عکس دروازه های طهران مجموعه گردآوری از دروازه های قدیمی تهران قدیم بود . دیدن عکس های قدیمی بناهای تهران برای نسل جدید جالب است این عکس ها که اسناد تاریخی محسوب می شود اطلاعات و شناخت در مورد بناهای تاریخی و بافت و معماری دوره های قبل را به مخاطب می دهد و بسیار جذابیت دارد. نمایشگاه در محل مناسبی برگزار شده بود .یکی از معایب نمایشگاه فاقد نام عکاس بودن عکس ها بود .