موضوع : ابزارشناسی
نویسنده : ایمان میری
عمده لنزها محوری ثابت و غیرقابل تغییر دارند، به طوریکه محور لنز عمود بر صفحه سنسور بوده و در نتیجه عکاسی با آنها از اجسام بزرگ و دارای چهارچوب همراه با نوعی خطا یا اثر همگرایی عمودی در تصویر می باشد.
در همین راستا کمپانی های اپتیکی لنزهای متحرک را برای رفع این مشکل روانه بازار کردند. این لنزها ابزاری کلیدی برای عکاسی معماری می باشند، اما در کنار این ویژگی کاربردهای متعدد دیگری نیز دارند.
کنترل پرسپکتیو
با توجه به طراحی و ساختار فیزیکی موجود در لنزهای متحرک و ارائه قابلیت هایی از جمله تغییر صفحه فوکوس، کنترل عمق میدان و اصلاح همگرایی عمودی (پرسپکتیو)، فرآیند و نحوه عکاسی بخصوص در حوزه های معماری، تبلیغاتی و صحنه ای توسط آنها به طرز چشم گیری بهبود یافته است.
این لنزها می توانند اثر نامطلوب پرسپکتیو را از تصویر حذف نمایند تا چهارچوب فیزیکی اجرام حفظ گردد.
در ضمن، همانطور که از نامشان برمی آید و در تصاویر مقابل مشاهده می کنید، دو حرکت عمده در این لنزها وجود دارد که تیلت (انحراف) و شیفت (انتقال) نامیده می شوند.
مقصود از حرکت تیلت، جهت دهی به صفحه فوکوس و در نتیجه تعیین نقاط فوکوس و غیر فوکوس در عکس است. به علاوه در حرکت شیفت می توان با کنترل پرسپکتیو، اثر همگرایی عمودی در خطوط را از بین برد.
تیلت
حرکت تیلت با تغییر صفحه فوکوس امکان تغییر مرکز فوکوس را میسر می سازد. این حرکت نوعی عمق میدان مثلثی شکل ایجاد می کند که عرض آن فراتر از میزان واقعی خواهد بود. بنابراین در این حرکت عمق میدان زیاد نمی شود، بلکه می توان حدود آن را با توجه به نیاز عکاس تنظیم کرد.
به علاوه می توان با تغییر جهت صفحه فوکوس، فقط بخشی از آنرا ثبت کرد که در نتیجه محدوده کوچکی از تصویر در فوکوس بوده و باقی آن در نوعی هاله قرار می گیرد -این رفتار را با ویژگی موجود در لنزهای ماکرو برای عکاسی از اجسام مینیاتوری اشتباه نگیرید!!!
شیفت
شیفت حرکتی برای تنظیم خط دید و نیز موازی نگاه داشتن صفحه تصویر و صفحه فوکوس می باشد.
این حرکت در عکاسی معماری کاربرد فراوانی دارد، به طوریکه می توان با انتقال عمودی لنز، صفحه تصویر را موازی با صفحه سنسور نگاه داشت و در نتیجه از همگرایی عمودی در تصویر نهایی خودداری کرد.
البته در نظر داشته باشید می توان با تغییر زاویه دوربین به سمت بالا و انتقال لنز به سمت پایین اثر همگرایی عمودی را به شدت افزایش داد.
عدسی های طراحی شده برای لنز های متحرک، تصویر بسیار عریض تر از آنچه در لنزهای معمولی دیده می شود ارائه می کنند و همین موضوع امکان انتقال لنز و بهره برداری از زوایای مختلف تصویر کروی اصلی را میسر می سازد.
اصل شیمپ فلانگ
شیمپ فلانگ یک اصل هندسی است که نشان دهنده نحوه جهت گیری صفحه فوکوس در یک سیستم اپتیکی حین ناموازی بودن صفحات لنز و تصویر است.
در اکثر مواقع صفحات لنز، تصویر و نهایتا فوکوس در یک سیستم اپتیکی موازی یکدیگر هستند. در چنین سیستمی اگر جسم مسطح -مثلا یک وجه ساختمان- موازی صفحه سنسور و در نتیجه صفحه فوکوس باشد، تصویر نهایی کاملا واضح ثبت خواهد شد. در غیر اینصورت فقط نواحی از تصویر که در موازات صفحه فوکوس قرار دارند، واضح خواهند بود. وقتی خطی مورب از صفحه سنسور و خط دیگری از صفحه لنز خارج می شوند، این دو خط در نقطه صفحه فوکوس به هم می رسند و در چنین شرایطی تصویر یک جسم مسطح که موازی صفحه سنسور نمی باشد، فوکوس خواهد بود.
