سعید فلاح فر
چیزی به نام بهترین دوربین عکاسی یا بهترین لنز و… وجود ندارد. هیچ کدام از دوربین های عکاسی، بهترین دوربین موجود در بازار نیستند. بهترین دوربین، دوربینی است که مناسب عکاس، نیازها و نوع عکاسی او باشد.
عکاسی مستند خیابانی (عکاسی خیابانی) یکی از ژانرهای جذاب عکاسی است و هنرجویان تازه کار و عکاس های آماتور همیشه دوست دارند بدانند برای این ژانر عکاسی به چه لنزها و دوربین هایی احتیاج دارند. اغلب ترجیح می دهند پاسخی صریح برای این پرسش بشنوند. مثلاً به او مدل و مشخصات معین و شناخته شده ای را پیشنهاد کنند. متاسفانه گاهی هم کوله و کیف های بزرگ عکاس ها نشان می دهد که برای این سوال پاسخ درستی پیدا نکرده اند.
در واقع انتقال تجربیات عکاسی می تواند برای علاقه مندان مفید باشد. اما نهایتاً هر عکاسی خود باید با توجه به شناختی که از ابزار، ضعف و قوت های معاشرت های اجتماعی، علائق، شرایط جامعه و… دارد، به انتخاب مناسبی دست پیدا کند. بدیهی است چنین انتخابی همیشگی و ثابت نبوده و مدام دستخوش تغییرات متاثر از شرایط خواهد بود.
پیش از هر سخنی به یاد داشته باشید؛ عکاسی خیابانی با وجود سادگی ظاهری، یکی از پیچیده ترین گونه های عکاسی در سطوح عالی محسوب می شود و از این جهت در تمام جزئیات فکر و ایده و ابزار و… می تواند منجر به حساسیت های خاص و تعیین کننده ای باشد.
الف ـ بهتر است موضوع انتخاب ابزار و تجهیزات عکاسی خیابانی را از فهرستی آغاز کنیم که معمولاً نیازی به آن ها نبوده و یا دردسرهای حمل و استفاده از آن ها بیشتر از کاربرد آن هاست.
ـ کمتر پیش می آید که یک عکاس برای تهیه عکس های خیابانی نیاز یا فرصت استفاده از سه پایه را داشته باشد. حمل و نقل، استقرار و تنظیم سه پایه وقت گیر و محدود کننده است. به اضافه پیدا کردن فضای مناسب برای استفاده از آن در مناطق شلوغ شهری کار دشواری است. اگر ایده خاصی برای استفاده از سه پایه عکاسی ندارید، عطایش را به لقایش ببخشید.
ـ اگر به کاربرد و نحوه ارائه عکس های خیابانی فکر کنید، معمولاً نیازی به سایزهای بزرگ احساس نخواهید کرد. پس مجبور نیستید دغدغه تعداد بالای پیکسل برای دوربینی که انتخاب می کنید داشته باشید. امروزه تقریباً همه دوربین های موجود در بازار، حداقل های این سایز مورد نیاز را تامین می کنند. اعداد بزرگ با واحد مگاپیکسل الزاماً به معنی کیفیت برتر دوربین های عکاسی نیست.
ـ بیشتر ابزار فانتزی که فرشنده ها به خریداران آماتور پیشنهاد می دهند، کاربردی در عکاسی خیابانی ندارند. ارزشی که به عنوان نمونه تعویض یک فیلتر برای ایجاد یک جلوه بصری از عکاس تلف می کند به مراتب کمتر از ارزشی است که برای عکس ایجاد می کند. خصوصاً که نرم افزارهای متنوعی می توانند غیبت این تجهیزات دست و پا گیر را جبران کنند.
ـ یکی از مشخصات مهم برای انتخاب دوربین عکاسی، توانایی دوربین در عکاسی با درجات بالای حساسیت و عکاسی در شب با حداقل نویز است. اگر در نور روز عکاسی می کنید، احتیاجی برای هزینه اضافه در این مورد ندارید.
ـ یکی از مشخصات عکاسی خیابانی همان اصالت تصویر و وجه استنادی آن است. معمولاً همراه داشتن و استفاده از منابع نوری پرتابل، حتی اگر فرصت و امکان استفاده داشته باشند، چندان با مذاق عکاسان وفادار به صفت «مستند» عکاسی سازگار نیست.
ـ دستیاران عکاسی که در بسیاری از ژانرهای عکاسی می توانند کمک حال عکاس باشند، در عکاسی خیابانی بیشتر دست و پاگیر می شوند و تمرکز عکاس را کم می کنند. در تربیت و همراه داشتن دستیار، چندان اصرار نداشته باشید.
ـ خیابان جای مناسبی برای تعویض لنز نیست. پس بهتر است اگر بدنه های مجزا ندارید، مناسب ترین لنز را روی دوربین ببندید و با لنزهای اضافی بار خود را سنگین نکنید.
ـ با توجه به موضوع انتخابی و پیش بینی صحنه هایی که لازم دارید یا احتمالاً با آن مواجه خواهید شد، لوازم و تجهیزات عکاسی را انتخاب کرده و خودتان را از شر زحمت لوازم غیرضروری رها کنید. تنوع تجهیزات همراه عکاس اغلب بیش از ضرورت، باعث سردرگمی او می شود.
ـ بدون جلیقه های عکاسی، بند و روکش های رنگی دوربین، کلاه مخصوص و… هم می شود عکاسی کرد. شمایل، رفتار و برخورد حرفه ای در عکاسی خیابانی بسیار مهم است اما این کار همیشه با تظاهر به حرفه ای گری ممکن نیست. چه بسا همین زیاده روی در تظاهر به حرفه ای بودن، باعث سردی فضای عکاسی باشد.
ب ـ یکی از موضوعات مهم در عکاسی خیابانی، انتخاب دوربین مناسب است. همیشه دوربین های گرانقیمت بهترین گزینه برای این کار نیستند. هر عکاس بنابر شرایط فردی، علائق و ضروریات عکاسی و آنچه در تعریف شخصی خود برای عکاسی خیابانی قائل است، باید دوربین مناسبی را برای کار انتخاب کند.
ـ چابکی دوربین عکاسی یکی از ویژگی های مهم برای این ژانر عکاسی است. منظور از دوربین چابک، دوربینی است که در کوتاه ترین زمان آماده کار باشد. سرعت روشن شدن دوربین، خوش دستی، دقت و سرعت عمل دوربین برای فوکوس کردن، سبکی دوربین، منوی تنظیمات ساده و در دسترس، سرعت بالای عکاسی پی در پی و… می تواند باعث سرعت عمل و چابکی باشد.
ـ در عکاسی از رخدادهایی مثل کارناوال های شهری، تظاهرات قانونی، مراسم ملی و… ممکن است ابعاد و اندازه های دوربین عکاسی چندان اهمیت نداشته باشد. اما ممکن است در شرایط خاص، ابعاد بزرگ و ظاهر حرفه ای دوربین باعث مشکلاتی باشد که خواست عکاس نیست. توجه بیش از اندازه رهگذران یا حساسیت های امنیتی نیروهای انتظامی، فضای عکاسی را سنگین و دشوار خواهد کرد. در این صورت استفاده از دوربین های عکاسی کوچکتر یا حتی دوربین های عکاسی کامپکت غیرحرفه ای و دوربین گوشی های موبایل می تواند به تهیه عکس های بهتری منجر شود. در واقع در مواردی با ترجیح موقعیت عکاسی نسبت به کیفیت فنی، یک عکس خوب با فدا کردن قسمتی از مشخصات فنی امکان پذیر می شود.
ـ ممکن است مشاورانی که تنها به شناخت مشخصات فنی دوربین های عکاسی تسلط دارند، بلافاصله شما را به سمت خرید دوربین های قطع بزرگ یا به اصطلاح مدل های فول فریم هدایت کنند. این انتخاب همیشه بهترین انتخاب نیست. دوربین های فول فریم نسبت به دوربین هایی که سنسورهای کوچکتری دارند، حرفه ای تر و دقیق تر عمل می کنند. اما علاوه بر سرعت عمل کندتر، این نوع دوربین ها در شرایط مساوی، عمق میدان کمتری دارند که ممکن است با خواست شما از یک عکس مستند شهری هماهنگ نباشد. ابعاد بزرگتر، وزن بیشتر و محدودیت های سامانه های فوکوس این دوربین ها هم ممکن است چندان دلخواه چنین ژانری نباشد. پس بی دلیل تن به مشکلات چنین دوربین هایی ندهید. اما لزوم ویرایش های بعدی و احتمالی عکس، امکان دوربین برای ذخیره فایل خام عکس (RAW) را حائز اهمیت می کند.
ج ـ بعد از همه این موارد قطعاً نوبت به تجهیزاتی می رسد که باید به بدنه دوربین اضافه کنید و یا با توجه به برنامه های عکاسی همراه داشته باشید.
ـ انتخاب لنزهای عکاسی یکی از دشوارترین و حساس ترین قسمت های خرید تجهیزات عکاسی محسوب می شود. از آنجا که همراه داشتن انواع لنزها و تعویض به موقع آن ها در عکاسی خیابانی با محدودیت های زیادی رو به روست، این انتخاب اهمیت بیشتری پیدا می کند. متاسفانه کیف و کوله عکاس های تازه کار بیشتر تابع توان مالی آن هاست تا نیازمندی هایی که دارند. کیف یا کوله ای که با انواع لنزهای غیرکاربردی روی دوش این عکاس ها حمل می شود، بارزترین نشانه ناشی گری آن هاست. اولین مشخصه برای لنزهایی که در عکاسی خیابانی کاربرد دارند، اندازه فاصله کانونی لنز است. بعد از آن باید دقت و سرعت فوکوس کردن آن ها مدنظر قرار بگیرد. مشخصه های دیگری هم مثل گشادگی دیافراگم، تکنولوژی ساخت و… می تواند در درجات اهمیت بعدی باشد. در مجموع؛ این نگاه و توقع عکاس از عکاسی خیابانی است که نوع لنز را معین می کند. اگر طرفدار پرتره ها و نماهای خیلی بسته هستید، حتماً به لنزهایی با فاصله کانونی بلند نیاز دارید. اما اگر به نماهای باز شهری و معماری، یا به فعالیت های عمومی شهر علاقه دارید، یا ترجیح می دهید تا حد ممکن به آدم ها و سوژه ها نزدیک شوید، باید از لنزهایی با فاصله کانونی کوتاه تر استفاده کنید. البته این موضوعات علاوه بر علاقه، ارتباط به جنس و توانمندی معاشرت های شهری با مردم و شرایط اجتماعی هم دارد. مشخصات تصویری این لنزها، از جمله فشردگی فاصله ها و پرسپکتیوهای خاصی که ایجاد می کنند، از نکاتی است که بنا به نوع عکاسی و شیوه بیان هر عکاس مورد توجه قرار می گیرد. شاید برای شروع، تا زمانی که عکاس به زبان و علائق شخصی خود پی ببرد، همین لنزهای زوم معمولی روی کیت دوربین های عکاسی، بهترین انتخاب باشد. البته اگر دوربین غیرحرفه ای کامپکت دارید، روی حالت زوم آن زیاد حساب باز نکنید.
ـ فراموش نکنید استفاده از لنزهای تله ـ با فاصله های کانونی خیلی بلند ـ همانقدر که دور از صحنه و محفوظ است، می تواند برای مردم و نیروی انتظامی مشکوک و تحریک کننده هم باشد. انتظار نداشته باشید همه مامورین ساده انتظامی با نوع کاربرد تجهیزات پیچیده عکاسی آشنایی کامل داشته باشند.
ـ باطری اضافی همیشه ضروری به نظر می رسد. با توجه به مدت و تعداد فریم های عکاسی و فاصله و فرصتی که برای شارژ بعدی دارید، باطری اضافی لازم را تهیه کنید.
ـ کارت های حافظه با سرعت بالا و فناوری برندهای شناخته شده به دوربین اجازه می دهند که زمان ذخیره عکس ها به حداقل ممکن رسیده و دوربین در زمان کوتاه تری برای عکاسی فریم بعدی آماده باشد. بهتر است همیشه چند عدد کارت حافظه همراه داشته باشید تا امکان نقص فنی یا هر مشکل دیگری را به حداقل برسانید.
ـ یک فیلتر پولاریزه ممکن است در حذف انعکاس های زائد نور در شیشه ویترین مغازه، شیشه و بدنه اتومبیل ها، پنجره های ساختمان ها و… بسیار کارساز و موثر باشد. به این فهرست باید ابزارهای ساده و مرسومی مثل دستمال پاک کننده لنز، آفتابگیر لنز و… را هم اضافه کرد.
ـ کیف دوربین اگر بیش از اندازه جلب توجه نکند، می تواند برای ایمنی و حتی تامین روانی عکاس در لحظه هایی که مشغول به عکاسی نیست، مفید باشد.
د ـ در نهایت باید نتیجه گیری کرد؛
ـ به جای گران ترین دوربین، مناسب ترین دوربین و با حداقل تجهیزات ضروری را تهیه کنید.
ـ در سبک ترین وضعیت ممکن به عکاسی بپردازید.
ـ فقط روی ابزار و تجهیزات ضروری تمرکز کنید و تحت تاثیر تبلیغات یا مشاوران فروش لوازم عکاسی، مد روز، تقلید از سایر عکاس ها و… قرار نگیرید.
ـ نیازهای خود را با سایر ژانرهای عکاسی مقایسه نکنید.
