رییس کمیته‌ی صلیب سرخ جهانی در مراسم اختتامیه نمایشگاه عکس «قربانیان جنگ» که در ژنو نیز برپا خواهد شد، گفت:«باید از مهدی منعم برای این کار درخشان در جهت نشان‌دادن رنج و عذاب قربانیان جنگ ایران و عراق و حفظ شأن آن‌ها قدردانی کرد.»
به گزارش خبرنگار هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، شامگاه گذشته – چهارم خردادماه – گالری «راه ابریشم» آخرین روز از نمایشگاه عکس‌های مهدی منعم از مجموعه «قربانیان جنگ» را میزبانی کرد.
در این مراسم «پیر ریترنیر» رییس کمیته‌ی صلیب سرخ جهانی در ایران با قدردانی از حاضران در این مراسم گفت: هنر عکاسی و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ هر دو در یک زمان، آن‌هم در نیمه دوم قرن ۱۹ به وجود آمدند.
او ادامه داد: این ابزار ارتباطی یعنی عکاسی، ریشه در واقعیت‌های لحظه‌ای دارد و از طراحی و نقاشی در برقراری ارتباط جهت نشان‌دادن رنج و عذاب رزمندگان و غیرنظامیان قوی‌تر است.
ریترنیر سپس به نمایشگاه «قربانیان جنگ» اشاره کرد و افزود: آن‌چه امروز شاهد آن هستیم، عکس‌های مهدی منعم و زحمات چندین‌ساله این عکاس ایرانی است که در نمایش جنگ و صدمات آن بر غیرنظامیان زحمات زیادی را متحمل شده است.
او با تأکید بر دفاع کمیته صلیب سرخ جهانی از ایده این عکاس گفت: ما هم معتقدیم که برای جنگ‌ها باید محدودیت قائل شد و الزامات جنگی در راستای ضرورت‌های انسانی صورت بگیرد، زیرا که در تاریخ ۱۵۰ ساله کمیته صلیب سرخ جهانی شاهد رنج‌های وصف‌ناپذیری بوده‌ایم که جنگ‌ها بر انسان‌ها تحمیل کردند به همین دلیل هم قوانینی را در راستای آن تدوین کردیم.
ریترنیر به بیانیه حقوق بین‌المللی بشردوستانه اشاره کرد و افزود: براساس این حقوق بین‌المللی رزمندگان و سران جنگ از استفاده از سلاح‌های کور منع شده‌اند. زیرا این سلاح‌ها در ماهیت خود رنج و عذابی را بر رزمندگان تحمیل می‌کنند که فراتر از توان آن‌هاست.
رییس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ جهانی به عکس‌های منعم از قربانیان جنگ اشاره کرد و ادامه داد: عکس‌هایی که امروز اینجا شاهد هستیم، نمایانگر موارد نقض این بیانیه است. استفاده از بمب‌های شیمیایی و یا حمله به مناطق غیرنظامی و غیره، نمونه این مسایل است.
او تصریح کرد: سلاح‌های شیمیایی از سال ۱۹۲۵ کاربردشان منع شده است ولی به دلیل تجربه جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۹۳، میثاق جدیدی به تصویب رسید که نه تنها استفاده بلکه توسعه و تولید این سلاح‌ها را منع کرد، امروزه هم بحث اصلی بر سر خلع سلاح هسته‌ای و عدم تکثیر آن است.
ریترنیر گفت:کمیته صلیب سرخ جهانی امروز بر این باور است که این بحث نباید تنها به حلقه‌های سیاسی محدود شود، بلکه در راستای اهداف حقوق بشر باید گسترش یابد.
او سپس به تحقیقات یکی از کارکنان صلیب سرخ برروی این سلاح‌های شیمیایی اشاره کرد و ادامه داد: در سال ۱۹۴۵ دکتر مارسل ژنو یکی از کارکنان صلیب سرخ که اولین پزشک خارجی بود که به هیروشیما رفت تا تحقیقات گسترده‌ای به عمل آورد،او متوجه شد که در چنین تخریب‌هایی با این حوزه گسترده، امدادرسانی غیرممکن است. امروزه هم ما می‌دانیم که قدرت تخریبی این بمب‌های شیمیایی در مقایسه با بمب‌های موجود هیچ است.
او خاطرنشان کرد: براساس سناریوهای مختلف در مورد کاربرد سلاح‌های هسته‌ای، تخریب انسانی و اجتماعی این سلاح‌ها وخیم‌تر خواهد بود. همین امروزه استفاده از درصد کوچکی از این سلاح‌های هسته‌ای موجود در زرادخانه‌ها تأثیرات مخربی بر محیط زیست و زمین‌های کشاورزی دارد.
این فعال صلیب سرخ عنوان کرد: ماه گذشته براساس این واقعیت و تحلیل‌هایی که در رابطه با ظرفیت بالای این قربانیان هسته‌ای وجود دارد، ریاست صلیب سرخ از دولت‌ها درخواست کرد تا در برنامه‌های خود نقطه پایانی برای استفاده از این سلاح‌ها در نظر بگیرند. ما هرگز نباید به خود اجازه دهیم که نسبت به آثار دهشتناک این سلاح‌ها بی‌تفاوت باشیم. زیرا که این اتفاق ضمیر عمومی بشریت و حقوق بشردوستانه را زیرسوال می‌برد.
ریترنیر در پایان سخنان خود جمله‌ای از مقدمه کتاب «قربانیان جنگ» را که بیانیه جمعی از عکاسان بود، نقل قول کرد و گفت: جنگ بی‌شک تلخ‌ترین تجربه بشریت است، درحالی‌که دستیابی به صلح خود زیباترین تجربه بشر محسوب می‌شود.
به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این مراسم ،افشین شاهرودی یکی از امضاکنندگان بیانیه جامعه عکاسان در مقدمه‌ی کتاب «قربانیان جنگ» گفت: همه آن‌چه را که لازم بود درباره مسایل انسانی پرداخته شود، رییس کمیته صلیب سرخ جهانی مطرح کرد. اما به عنوان عکاس وظیفه خود می‌دانم تا موارد دیگری را طرح کنم.
او به نوشته‌ی برروی سنگ قبر زنده‌یاد کاوه گلستان اشاره کرد و افزود: بر این سنگ، نوشته شده است که در راه ثبت حقیقت کشته شده واین مطلب گویای یک واقعیت بزرگ و تلخ است، زیرا ما عکاسان زیادی را سراغ داریم که در این مسیر کشته شدند.
شاهرودی با بیان اینکه بسیاری از عکاسان خبری به مقوله جنگ پرداختند، افزود: ولی تعداد کمی از آن‌ها هستند که به حقیقت پنهان پشت جنگ نگاه کردند. عکاسان زیادی هستند که بدون مطرح شدن و دست یافتن به جایگاه خاصی از یاد می‌رود، اما تعداد کمی که باقی می‌مانند همان‌هایی هستند که در راه ثبت حقیقت کوشش کردند.
او با اشاره به عکس‌های مرتبط با جنگ اشاره کرد و گفت: میلیون‌ها عکس در طول جنگ‌ها در تاریخ عکاسی گرفته شده است، اما چند عکس در حافظه جمعی بشری مانده است؟ این تعداد خیلی کم است و این مجموعه که پیش‌روی ماست از آنجا که از پوسته ظاهری و واقعیت جنگ خارج شده و به حقیقت پشت جنگ دست یافته بی‌شک جایگاه خوبی در عکاسی دارد.
شاهرودی با تأکید بر اهمیت کتاب «قربانیان جنگ» و عکس‌های آن گفت: این کتاب به یکی از باارزش‌ترین کتاب‌های عکاسی مستند تبدیل خواهد شد. به طوری‌که تا پیش از انتشار آن اگر قرار بود درباره کتاب تأثیرگذاری در این حوزه صحبت کنم، مجموعه «جنگ تحمیلی» را بهترین می‌دانستم. اما امروز به جرأت می‌گویم که کتاب «قربانیان جنگ» در جایگاهی قرار دارد که یکی از قله‌های افتخارآمیز عکاسی مستند اجتماعی محسوب می‌شود.
مهدی منعم عکاس مجموعه «قربانیان جنگ» نیز در بخش دیگری از این مراسم گفت: همیشه برای یک عکاس، حرف‌زدن سخت است. زیرا او برای سالیان سال با چشم‌هایش تمرین می‌کند تا حرف‌هایش را از دریچه لنز منتشر کند.
او اضافه کرد: با اتمام جنگ همه ما فکر می‌کردیم که زندگی جدیدی شروع می‌شود و دیگر صدایی از بمباران هوایی و خرابی و مرگ و میر نیست و ما می‌توانیم در آرامش زندگی را ادامه دهیم اما این‌گونه نبود. جنگ برای عده‌ای تازه شروع شد.
منعم خاطرنشان کرد: آن‌ها که در بمباران‌های شیمیایی مصدوم شدند با اتمام جنگ دردهایشان بیشتر شد و من معتقدم با پایان‌یافتن جنگ بعد از سال‌ها، این جنگ برای عده‌ای همچنان ادامه دارد. آن‌ها آثار مخرب گازهای شیمیایی را در جان خود حس می‌کنند. اهالی مناطق مرزی که در طول دوران جنگ خانه‌ها، روستاها، مزارع و زمین‌های کشاورزیشان در دست نظامیان بود تصور می‌کردند که بعد از جنگ می‌توانند به زندگی معمول بازگردند. درحالی‌که نمی‌دانستند با بیرون رفتن از خانه‌هایشان سربازان عراق نیروهای پنهانی به نام مین‌ها را برای آن‌ها باقی گذاشتند و این تهدید همواره آن‌ها را در معرض خطری جدی قرار می‌دهد.
این عکاس جنگ با اشاره به زمینه‌های پرداختن خود به این موضوع گفت: من با این پیش‌فرض شروع کردم تا شاید با عکس‌هایم برروی افرادی که جنگ‌ها را هدایت می‌کنند، تأثیر بگذارم. برای انتشار این عکس‌ها نیازمند حمایت‌هایی بودم که اگر نبود هیچ‌گاه نه این مجموعه منتشر می‌شد و نه نمایشگاه آن برپا می‌گشت. باید از مدیران سازمان صلیب سرخ جهانی برای این حمایت قدردانی کنم و امیدوارم انرژی من امروز به سمت مدیر پیشین و مدیر فعلی این مجموعه برود که در خیلی از موارد نگاه عکاسانه‌تری نسبت به من و این کتاب داشت و بدون هرگونه انتظار مادی در کنار ما حرکت کردند.
معنم اظهار خرسندی کرد از اینکه؛در این مسیر دوستان جدیدی پیدا کردم که به کمک من آمدند تا دنیا را به گونه دیگری ببینیم و باید از آناهیتا قبائیان؛ مدیر گالری «راه ابریشم» هم قدردانی کنم که در کنار تلاش‌های خود برای شناسایی عکاسی ایران در مجامع بین‌المللی این فرصت را هم به من داد تا بدون هیچ‌گونه چشمداشت مالی نمایشگاه را با علم بر اینکه عکس‌هایش به فروش نخواهد رسید، برپا کنم.
به گزارش ایسنا، در پایان این مراسم جان استریک نماینده‌ی ارتباطات دفتر کمیته‌ی بین‌المللی صلیب سرخ در تهران نیز در قدردانی از مهدی منعم برای تلاش‌هایش خبر از نمایش این عکس‌ها در نمایشگاه بین‌المللی صلیب سرخ در ژنو داد.
