علی فریدونی عکاس دفاع مقدس معتقد است به عکاسان دوران دفاع مقدس نامهربانی شده است، هیچ کس سراغی از آنها و عکس‌هایشان نمی‌گیرد و از سوی هیچ ارگانی برای ساماندهی اسناد تصویری جنگ تحمیلی حمایت نمی‌شوند.
● گزارش تصویری مرتبط
——————————-
خبرگزاری فارس– فاطمه حامدی‌خواه- به مناسبت هفته دفاع مقدس، میزگردی با موضوع «بررسی عکاسی جنگ تحمیلی» با حضور سیدعباس میرهاشمی رئیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، جاسم غضبانپور و علی فریدونی از عکاسان دوران دفاع مقدس در خبرگزاری فارس برگزار شد که بخش اول این میزگرد به سخنان جاسم غضبانپور اختصاص داشت و با عنوان «عکاسی تنها رشته هنری با بیشترین شهید و جانباز است/ عکاسان جنگ نادیده گرفته شدند» ۲ مهرماه منتشر شد و اکنون بخش دوم این میزگرد را با سخنان «علی فریدونی» پیش روی دارید:
علی فریدونی متولد ۱۳۳۴ در شهریار است. او در سال ۱۳۵۵ به استخدام خبرگزاری جمهوری اسلامی (پارس) درآمد. طی ۸ سال دفاع مقدس در بیش از ۲۲ عملیات کوچک و بزرگ شرکت کرد تا با ثبت ۲۵ هزار فریم به ۲۲ جایزه و دیپلم افتخار داخلی و خارجی دست یابد. آثارش در نشریات مختلف دنیا منتشر شده‌اند و یکی از معروف‌ترین آثارش عکس ربایندگان هواپیما است که شرح عکاسی از این هواپیماربایی را می‌توانید «این جا» بخوانید.
* وضعیت نامطلوب آرشیو عکس‌های جنگ در رسانه‌ها
خبرگزاری ایرنا آرشیو بسیار غنی از عکس‌های دوران جنگ تحمیلی در اختیار دارد،وضعیت این آرشیو و ساماندهی آن چگونه است؟
آرشیو عکس های ایرنا غنی ترین آرشیو جنگ ایران است اما متاسفانه در دوران مدیریت های گذشته به دلیل عدم شناخت مسئولان از مقوله عکس و ارزش این آثار، کار ساماندهی آن را به بخش خصوصی سپردند که با صرف دو سال و اندی زمان و هزینه سنگین سرانجام به جایی نرسید، در حالی که ما بارها فریاد زدیم که ما خودمان امکان اسکن، ساماندهی و نگهداری این آثار را داریم، ولی متاسفانه این موضوع عملی نشد. من شاهد بودم که دانشجویان دانشگاه را بی آن که آشنا به حوزه عکاسی باشند، با صرف مبلغ اندکی برای کار ساماندهی عکس ها به خدمت گرفتند. کسی نبود که به عنوان متخصص و کارشناس به کار این دانشجویان در زمینه اسکن و نگهداری نظارت کند. من بارها از آقای میرهاشمی و سلیمانی خواستم که در جلسات ایرنا حضور یابند و درباره ارزش و اهمیت این آثار صحبت کنند تا آنها را متوجه کنند چگونه کار ساماندهی و نگهداری صحیح از این نگاتیوها و اسناد تصویری دوران جنگ را انجام دهند. اما اکنون روی تمام نگاتیوها اثر انگشت همان دانشجویان جا مانده که این اثر انگشت، رفته رفته باکتری هایی را تولید می‌کند و باعث نابودی تدریجی نگاتیوها می شود.
زمانی که در بخش آرشیو عکس ایرنا مشغول کار بودم، توانستم تا حدودی بخشی از این آثار را جمع آوری کنم ولی ماموریت من نیمه کاره ماند و کار به دست بی تجربه‌ها سپرده شد و این مشکل بزرگی است که در آرشیو روزنامه‌ها هم اتفاق می‌افتد.
* حدود ۲۵ هزار فریم نگاتیو دوران جنگ در آرشیو ایرنا دارم
در آرشیو عکس ایرنا حدوداً چه تعداد از عکس‌های شما مربوط به دوران دفاع مقدس وجود دارد؟
من حدود ۲۵ هزار فریم نگاتیو دارم از اعزام نیروها به جبهه تا بازگشت آزادگان را ثبت کردم که این ها تنها عکس‌های مربوط به دوران دفاع مقدس است.
من این آثار را به اندازه فرزندانم دوست دارم و نگران سرنوشت آنها هستم. انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در طول ۱۰ سال اخیر که راه اندازی شده، توانسته تا حدودی این خلاء را پوشش دهد وبا جلب اعتماد عکاسان کار ساماندهی و آرشیو صحیح نگاتیوها و عکس های انقلاب و دفاع مقدس را در فضای مناسب و در حد توان انجمن بر عهده گیرد که تاکنون کار ساماندهی آثار برخی از عکاسان انجام شده است.
ظاهراً انجمن قرار است برای هر عکاس دفاع مقدس کتاب آثارشان را نیز منتشر کند؟
بله. قرار است برای هر عکاس دفاع مقدس، انجمن یک کتاب مستقل از آثار دوران دفاع مقدس آنها چاپ و منتشر کند که البته نیاز به حمایت‌های مالی دارد که این کار تسریع شود.
پس شما خودتان هیچ نگاتیوی از دوران دفاع مقدس در اختیار ندارید؟
من عکاس ایرنا بودم و این طور تربیت شده بودیم که عکسی را برای خودمان نگهداری نمی‌کردیم و این حق را به خود ندادیم.
وضعیت عکس‌های شما از دوران جنگ تحمیلی الان چگونه است؟
به ایرنا پیشنهاد دادم که افتخاری کار ساماندهی این عکس‌ها را انجام دهم اما به دلیل کج سلیقگی نپذیرفتند و سرانجام به بخش خصوصی سپردند که با مشکلاتی همراه شد.
بسیاری از عکاسان به کپشن نویسی عکس‌هایشان توجه ندارند
اطلاعات تمام عکس‌هایتان را دارید؟
در دوران پایان خدمتم حدود ۳۰ درصد از آثارم را توانستم جمع آوری کنم که این عکس‌ها اطلاعات خیلی ضعیفی دارند، یکی از مشکلات من هم این بود که آن زمان به این موضوع اصلا اهمیت نمی‌دادم و هنوز هم عکاسان به موضوع کپشن نویسی و مشخص کردن اطلاعات عکس‌هایشان اهمیت نمی‌دهند، در حالی که بعد از مدتی فراموشی باعث از بین رفتن اطلاعات آن می‌شود، اگر آن روز ما این اطلاعات را جمع آوری می‌کردیم، امروز مشکل کمتری برای ساماندهی این آثار پیدا می‌کردیم.
* قبل از ترک دنیا، خاطرات و تجربه‌هایمان را دریابید
مهمترین دغدغه امروز عکاسان دفاع مقدس چیست؟
یکی از دغدغه‌های ما ا ین است که قبل از ترک این دنیا، خاطرات، تجربه ها و آثارمان حفظ شود.
* هیچ کس سراغی از عکس‌ها و خاطرات عکاسان جنگ نمی‌گیرد
بعد از جنگ تحمیلی، بنیادها و نهادهای مختلفی تشکیل شدند که مرتبط با موضوع دفاع مقدس بودند،با توجه به لزوم حفظ اسناد تصویری دوران جنگ تحمیلی، کدام یک از این نهادهای دولتی برای انتشار عکس‌ها و خاطرات شما علاقه نشان دادند؟
من خودم چون انشاء خوبی نداشتم، هیچ وقت خاطراتم را نتوانستم به خوبی بنویسم اما زمانی آقای نویسنده‌ای به نام «جوانبخت» سراغ من آمد که خاطرات من را از صفر تا صد آن ضبط کرد. حدود سه ماه این کار طول کشید و برای هر خاطره‌ای یک مستند تصویری و عکس داشتم. می‌توانست کار مستند و خوبی از آب درآید اما متأسفانه این نویسنده توسط یکی از مستندسازان شکار شد و دنبال کار و زندگی خود رفت و به همین دلیل کارخاطره نگاری ما هم نیمه کاره ماند.
دو هفته پیش بود که به آقای فرهاد سلیمانی می‌گفتم تنها دغدغه من انتشار همین خاطرات و عکس‌هاست. چون سن ما رفته رفته بالا می‌رود و دچار فراموشی می‌شویم و دیگر بسیاری از اطلاعات مربوط به عکس ها را از یاد می‌بریم. اما اگر تا زمانی که این عکاسان زنده هستند و خاطراتشان را از یاد نبرده‌اند، برای حفظ و انتشار این عکس‌ها و خاطرات کاری انجام شود،می‌تواند اقدام ارزنده‌ای باشد که برای آگاهی نسل‌های آینده به یادگار بماند ولی تاکنون هیچ نهاد و ارگان دولتی به صرافت پرداختن به این موضوع نیفتاده است.
تاکنون هیچ کتابی از آثار شما منتشر نشده است؟
کار پژوهشی انتشار کتاب آثارم از سوی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس به پایان رسیده است ولی هنوز منتشر نشده است.
تنها حامی عکاسان جنگ ودفاع مقدس همین انجمن بوده است.
این روزها چه می کنید؟
من بعد از جنگ تحمیلی تا سال ۸۳ عکاس خبری بودم و بعد از آن خودم را بازنشسته کردم و در بخش آرشیو مشغول کارشدم تا بتوانم حداقل برای ساماندهی نگاتیوها و آثار خودم در آرشیو ایرنا مثمر ثمر باشم و حالا هم بعد از دو سال نیم بازنشستگی در انجمن مشغولم.
* از گروه ۴۰ شاهد، 18 نفر شهید شدند
گروهی به نام ۴۰ شاهد در همان دوران دفاع مقدس تشکیل شده بود که کارشان عکاسی و تصویربرداری از دفاع مقدس بود، با این گروه در ارتباط بودید؟ الان کجا هستند؟
گروه ۴۰ شاهد بعد ازعملیات فتح المبین تشکیل شدند که تشکیل این گروه به تدبیر کمال خرازی رئیس ستاد تبلیغات جنگ آن زمان و به همت اکبر اوره ای و سیف الله صمدیان صورت گرفت. حدود ۲ تا ۳ نفر از اعضای این گروه در هر عملیات حضور داشتند و هر نفر که شهید می‌شد، نفر بعدی از این گروه جایگزین او می‌شد. این گروه تا آخر جنگ به همین نام معروف بود. خود من بارها با چند تا از اعضای این گروه برای ثبت لحظات جنگ تحمیلی حضور داشتم و چند نفر از آنها جلو چشمان من شهید شدند. اولین فیلم مستند این گروه بعد از عملیات فتح المبین تولید شد که حدود ۴ دقیقه بود و سیف الله صمدیان و اکبر اوره ای آن را مونتاژ کردند و در سال ۶۱ هم به عنوان بهترین مستند آن سال انتخاب شد. اما تاکنون هیچ کس سراغی از این فیلم و اعضای باقی مانده این گروه نگرفته است.
چند نفر ازاعضای این گروه شهید شدند و مابقی الان کجا هستند؟
۱۸ نفر از اعضای گروه ۴۰ شاهد شهید شدند و مابقی هم سراغ کارهای دیگری غیر از عکاسی رفتند اما اغلب آنها از جمله غلامرضا مسعودی دارای مدارج بالای علمی هستند. آنها بچه های با ارزشی هستند که آن زمان در محدوده سنی بین ۱۷ تا ۲۵ ساله بودند و همه آنها بچه‌های استان خوزستان بودند که مظلوم واقع شدند.
* به عکاسان دفاع مقدس، نامهربانی شده است
عکاسان دفاع مقدس، امروز چه جایگاهی دارند؟
عکاسان دوران دفاع مقدس بهشان نامهربانی شده است. برخی هم که چشم دیدنشان را نداشتند، فکر می‌کردند عکاسان هم بسیجیانی بودند که فقط برای دوران جنگ انتخاب شدند که عکاسی کنند و بعد از جنگ باید کنار گذاشته شوند. در حالی که من کار عکاسی را از سال ۱۳۴۸ با شاگردی در عکاسی شروع کردم و از سال ۵۵ هم عکاسی کرده‌ام و اکنون حدود ۳۴ سال سابقه عکاسی دارم که این را مدیون دوران انقلاب و دفاع مقدس هستم.
*تنها کسی بودم که کشتار سال ۶۶ را عکاسی کردم
من سال ۶۶ از طرف وزارت ارشاد به همراه جمع دیگری از عکاسان رسانه‌ها به حج تمتع اعزام شدم، همان سال کشتاری در مکه اتفاق افتاد که از این حادثه تنها من موفق به عکاسی و ثبت این رویداد شدم .چون من در جنگ تحمیلی آموزش دیده بودم وبه تجربه هم می دانستم در مواقع بحرانی چطور عمل کنم. یا در ماجرای هواپیماربایی من تنها کسی بودم که برای عکاسی از این ماجرا داوطلب شدم و این‌ها را مدیون دوران دفاع مقدس هستم ولی امروز از این تجربیات و دانسته‌های ما هیچ استفاده‌ای نمی‌شود.
*گلایه از مسئولان
تاکنون از سوی مسئولان کشور مورد تقدیر قرار گرفته‌اید؟
قرار بود بعد از جنگ تحمیلی، مثل سایر فعالان دوران دفاع مقدس از عکاسان دفاع مقدس هم تقدیر شود که مقام معظم رهبری دستور آن را دادند و قرار شد که از هر رسانه چند نفر انتخاب شوند. عکس‌ها انتخاب و ارزشیابی شد و لیستی خدمت رهبری ارسال شد که افراد بسیار زیاد دیگری علاوه بر عکاسان جنگ در میان این لیست حضور داشتند و شامل ۱۵۰۰ نفر می‌شد. رهبر لیست را که دیدند، گفتند من خودم در جنگ حضور داشتم این همه عکاس در جنگ نداشتیم. این موضوع به همین دلیل معلق ماند تا زمان دیگری که من مستقیماً در یک مراسمی ایشان را دوباره زیارت کردم و این موضوع را یادآوری کردم که ایشان هم به رئیس دفترشان گفتند این موضوع ر ا پییگیری کنید اما علیرغم دستور صریح ایشان، همچنان این اتفاق عملی نشده است.
چرا در دانشگاه‌های ما آثار عکاسان خارجی تدریس می‌شود؟
مظلوم ترین قشر همین عکاسان جنگ بودند. سعید صادقی یکی از باسابقه ترین عکاسان دفاع مقدس است که من خودم را شاگرد او می دانم. من ۳۳ ماه در جنگ حضور داشتم و در حدود ۲۲ عملیات عکاسی کرده‌ام ولی سعید صادقی در این زمینه روی من را کم کرده است و سابقه بیشتری دارد.
حیف است که از این تجربیات و توان استفاده نمی‌شود. عکاسی جنگ ما متفاوت با عکاسی جنگ جهانی اول ودوم بود، چون رزمندگان و عکاسان آن برخاسته از متن مردم بودند و دفاع مقدس ما بر مبنای اعتقاد بود اما شما نگاه کنید در دانشگاه‌های ما آثار عکاسان خارجی تدریس می‌شود.چرا نباید روی آثارعکاسان خودمان پژوهش صورت گیرد؟
درخواست عکاس دفاع مقدس از وزیر ارشاد
شما به عنوان عکاس دفاع مقدس از وزیر ارشاد دولت یازدهم چه انتظاری دارید؟
ما از وزیر ارشاد دولت یازدهم انتظار داریم که حداقل مکان ثابت و مستقلی برای انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس اختصاص دهند و با حمایت های مادی و معنوی انجام فعالیت‌های مثمرثمر این انجمن را تسریع کنند. چرا که اکنون انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس تنها وارث عکاسان جنگ است که دلسوزانه کار می‌کند و برای حفظ و نشر آثار این عکاسان تلاش می‌کند. باید از وزارت ارشاد در دولت‌های گذشته پرسید که اگر انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس همین چند کتاب را درباره جنگ تحمیلی منتشر نمی‌کرد، وزارت ارشاد چه افتخاری در این زمینه داشت؟
اکنون که جایی هست تا دلسوزانه سراغ اسناد تصویری و عکس‌های جنگ تحمیلی رفته و آنها را ساماندهی و منتشر می‌کند، وزارت ارشاد هم باید از آن حمایت کند و به جای آن که بودجه خود را در این زمینه به نهادها و افراد غیرمرتبط بدهد که کار درخوری هم در زمینه دفاع مقدس انجام نداده‌اند، بخشی از این بودجه را به انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس اختصاص دهند و به این ترتیب از عکاسان دفاع مقدس در جهت حفظ آثارشان حمایت کنند. این انجمن خانه عکاسان جنگ تحمیلی است و تقویت انجمن در واقع تقویت عکاسان جنگ تحمیلی است.
از 33 ماه حضورم در جنگ هیچ مدرکی نگه نداشته‌ام
من سه بار در منطقه جنگی مجروح شدم و همه مدارکم را پاره کردم که شیطان گولم نزند تا روزی از این مدارک استفاده کنم. من معتقدم که اشتباه نکرده‌ام اما اکنون هیچ مدرک قانونی برای اثبات حضورمان در جنگ تحمیلی نداریم، مدرکی نیست که ثابت کند ما جانباز و عکاس جنگ بوده‌ایم.
انتهای پیام/
