خبرگزاری تسنیم: میشل ستبون عکاس خبری فرانسوی مهمان خبرگزاری تسنیم بود و در این حضور به بیان تجربیاتش درباره عکاسی در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی و جایگاه عکاسی خبری در جهان پرداخت.
چهره‌ای شاداب و با نشاط که در مواجهه با اطرافیان کاملا پر انرژی بود. به قول ما ایرانی‌ها آنقدر خاکی بود که حتی تمایلی به استفاده از آسانسورهم نداشت. می‌گفت: "از پله‌ها بروید بلکه کمی فعالیت بدنی داشته باشید!" انگار که یک چریک واقعی بود.
در طول مدت زمانی که مهمان ما بود، همواره لبخندی بر لب داشت و با آرامش و البته با صراحت به تمامی سوالات پاسخ می‌داد.
برایش مهم نبود چه چیزی درباره ایران می‌گویند، خودش با لبخندی نزدیک به قهقهه می‌گفت: "هرگاه می‌خواهم به ایران سفر کنم رفقایم می‌گویند به آنجا نرو وگرنه دزدیده می‌شوی!!" اما خودش در ادامه تاکید می‌کرد "نمی‌دانم چرا برخی تاکید دارند ایران جای امنی نیست. من که در مدت زمان حضورم در ایران کاملا لذت بردم."
ابتدا به اداره عکس خبرگزاری آمد و نظراتش را به درخواست ما درباره کیفیت عکس‌های ارسالی بیان کرد. نکات ضروری را گوش زد کرد و تاکید داشت که با من حتما در ارتباط باشید.
تسنیم: شما یکی از عکاسانی مورد اطمینان امام بودید. کمی درباره شخصیت امام خمینی (ره) بگویید؟
امام خمینی (ره) تا پیش از سفر به پاریس چهره‌ای ناشناخته در جهان بود و برای بسیاری این سول مطرح بود، این فرد که توانسته یک جریان بزرگ را در ایران رهبری و هدایت کند، کیست؟ این میل و عطش به دانستن سبب شد بیشتر برای گرفتن عکس از امام خمینی (ره) علاقه‌مند شوم و البته افتخار گرفتن عکس‌های بسیاری را از او داشتم.
نکته بعدی این است که من عکاسی نبودم که فقط به خاطر عکس گرفتن تعدادی عکس فقط چند روز به ایران سفرکنم. من در آن زمان بار‌ها به ایران آمده بودم و اقامت‌های طولانی مدتی را در ایران داشتم و همین امر سبب شده تا اطرافیان امام من را به خوبی بشناسند و به من احترام بگذارند.
زمانی که امام به پاریس رفته بود اطرافیان امام درباره من به او توضیح دادند و وقتی من را به امام خمینی (ره) معرفی کردند ایشان من را به خوبی می‌شناختند و به من اعتماد داشتند.
تسنیم:کمی درباره آن عکس مشهور توضیح دهید. عکسی که امام (ره) زیر درخت سیب نشسته است.
ایشان به خوبی می‌دانستند که من سمت انقلاب هستم و عکس‌های واقعی از انقلاب مردم ایران را مخابره می‌کنم. خوشبختانه من اولین عکاسی بودم که امام خمینی را در نوفل لوشاتو دیدم و موفق شدم اولین عکس‌ها را از او گرفتم. یکی از این عکس‌ها، عکس مشهور امام خمینی است که روی یک فرش ایرانی زیر درخت سیب نشسته است. عکسی که خیلی زود مشهور شد و توسط مردم ایران هم مورد استقبال قرار گرفت.
زمانی که امام وارد پاریس شدند فکر می‌کنم یک یا دو شب را در محله‌ای در جنوب پاریس به نام «کشون» اقامت داشتند و بعد از آن به نوفل لوشاتو رفت. در آنجا به خاطر کوچکی جا امکان مراجعه و گرفتن عکس نداشتیم، اما بعد از آن در نوفل لوشاتو خدمت امام رسیدم و موفق به گرفتن آن عکس شدم.
تسنیم: زمانی که به ایران سفر کردید، این کشور را چطور دیدید و چه خاطراتی از آن روز‌ها دارید؟
من اولین بار از طریق مسیر زمینی ایران سفر کردم و فاصله طبقاتی را در این کشور به عنوان یک توریست به خوبی دیده بودم و آن را لمس کردم. متاسفانه در آن زمان خبرنگاران گزارش‌های واقعی در این زمینه را منتشر نمی‌کردند. وقتی طبقات بالا و زندگی مرفه را در کنار فقر می‌دیدم، برایم مهم بود که کاری موثر را انجام دهم. نمی‌توانستم در برابر این فاصله طبقاتی، شکنجه‌ها و اعدام‌هایی که در آن زمان در ایران صورت می‌گرفت، کاری انجام ندهم.
متاسفانه خبرنگاران خارجی هم به دعوت شاه به ایران می‌آمدند و واقعیت‌ها را نمی‌دیند. آنها در یک فضای محدود شده به فعالیت می‌پرداختند و به همین علت بسیاری از واقعیات را مشاهده نمی‌کردند.
تسنیم: در ایران به فعالیت‌های عکاسی در زمینه‌های اجتماعی یا در دیگر حوزه‌ها نیز می‌پرداختید؟
از آن زمان یک سری عکس‌های اجتماعی از ایران دارم ولی ایران تا پیش از انقلاب یک مقصد توریستی گران قیمت برای مسافران بود و من هم سعی کردم تا مدت زمان کوتاهی را در ایران باشم!
ایران در آن زمان چهره خیلی غربی داشت و من ترجیح می‌دادم که در عراق و افغانستان عکاسی کنم، چون فضای آنجا شرقی‌تر از ایران بود. به یاد دارم زمانی که به ایران سفر کردم در یک مسافرخانه قدیمی نزدیک بازار اقامت داشتم و البته روزهای خوبی را در ایران پشت سر گذاشتم.
تسنیم: حالا چهره ایران را چطور می‌بینید؟
ایران در حال حاضر کشوری پیشرفته است و این پیشرفت پس از انقلاب اسلامی بیشتر شده است. زندگی مردم در ایران مدرن است و همه امکاناتی که یک کشور اروپایی دارد ایرانی‌ها هم دارا هستند. متاسفانه یکی از مشغله‌های زندگی من این است که اطرافیان خود را متقاعد کنم که تصویر ذهنی آنها از ایران کاملا اشتباه است.
جالب است بدانید هر بار که می‌خواهم به ایران بیایم به من می‌گوید، به ایران نرو! اگر بروی تو را در ایران می‌دزدند! خیلی سخت است که آنها را متقاعد کنم در ایران همه چی خوب و آرام است و برداشتشان از ایران کاملا اشتباه است. در ایران شرایط بسیار خوب و آرامی حاکم است اما برخی این مطلب را نمی‌دانند.
غربی‌ها می‌دانند پیشرفت هنر و بخصوص سینمای ایران در سالهای اخیر کاملا محسوس بوده و ایرانی‌ها توانسته‌اند جوایز بسیاری را نیز کسب کنند؛ این پیشرفت در هنر بدون پیشرفت در کلیه بخش‌های دیگر امکان پذیر نبوده ولی گویا آنها این امر را نمی‌بینند. برخی از غربی‌ها وقتی باید این پیشرفت‌ها در هنر را به پیشرفت در زندگی اجتماعی منطبق کنند، کمی تعلل می‌کند. این پیشرفت‌ها نمی‌تواند از دل جامعه‌ای بر‌آید که متحجر و عقب مانده است.
فرهنگ ایرانی حائز نکات ریز و مهمی بسیاری است و مطالبی کوچکی در آن وجود دارد که سبب شده زندگی در ایران دارای پیچیدگی‌هایی زیادی برای درک کردن از سوی کسانی که در خارج ایرانی‌ها را می‌بینند، باشد.
تسنیم: در طول سالهایی که از ایران عکاسی کردید، آیا آثارتان در جایی به صورت مجموعه منتشر شده است؟
عکس‌هایی که در دوران انقلاب اسلامی گرفته بودم به صورت خبری در بسیاری از کشورهایی دنیا منتشر شده است. آن عکس‌ها از طریق آژانس‌های خبری خریداری می‌شد و به فروش می‌رسید. البته یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی کتابی شامل مجموعه آثار من در فرانسه چاپ شد ولی من این آثار یا مشابه آن را در ایران ندیدم.
زمانی که در ایران بودیم عکاسان خبری زیادی در ایران موجود نبود و شماری از عکاسان از آژانس‌های معتبر عکاسی در ایران حضور داشتند.
تسنیم: چهره‌ای که در حال حاضر از ایران به جهانیان معرفی می‌شود، را چطور می‌بینید؟ آیا همه واقعیت به آنها گفته می‌شود؟
بسیاری از اوقات شاهد این هستیم که مسائل سیاسی در معرفی چهره ایران دخیل است. اینکه تصویر بدی از ایران به جهان مخابره می‌شود به خاطر عکاسان و خبرنگاران نیست و بیشتر به خاطر مسایل سیاسی است. شاید خیلی نتوان این اتفاق را به آنها ربط داد. فراموش نکنیم رفت و آمد و تعامل عکاسان ایران با دیگر عکاسان جهان می‌تواند بازتاب خوبی داشته باشد.
برای کشورهای اروپایی کار راحتی است که چهره نامناسبی از ایران را به جهانیان معرفی کنند. وقتی چهره ایران این گونه به جهانیان معرفی شود، مقابله با آن راحت‌تر خواهد شد.
تسنیم:در مورد جوایز جهانی و معتبر مانند ورلدپرس فوتو عکاسی خبری چه نظری دارید؟ آیا انتخاب‌های آنها سیاسی است؟
من خیلی به روند مسابقه‌هایی چون ورلد پرس علاقه‌مند نیستم ولی به نظرم انتخاب عکس‌هایی که برای این رویداد می‌آید چندان سیاسی نیست.
عکس‌هایی که توسط هیات انتخاب برگزیده می‌شود، مشخص نیست متعلق به کدام کشور و کدام هنرمند است. عکس‌هایی که به رویدادهای این چنینی می‌رسد باید از سوی داوران جذابیت لازم برای معرفی شدن به عنوان اثر برگزیده را داشته باشد. به نظرم انتخاب‌ها در این رویداد خیلی سیاسی نیست و بیشتر بر روی موارد حرفه‌ای تاکید می‌شود.
البته در عکس‌هایی که به این رویداد می‌رسد نام کشور مشخص است ولی این امر تاثیری بر روی انتخاب‌ها ندارد. داوران همواره نظرات خود را می‌دهند و به خاطر اعتبار خودشان هم شده مسایل سیاسی را وارد این قضاوت نمی‌کنند ولی بالاخره تمایلات شخصی، سلیقه و شانس هم در انتخاب‌ها تاثیر گذار است.
تسنیم: جایگاه عکاسان ایرانی را در جهان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران عکاسان بسیار موفقی دارد. به یاد دارم چندی پیش یک از عکاسان ایرانی (نیوشا توکلیان) موفق شد در فرانسه بدرخشد و جایزه ۵۰ هزار دلاری را کسب کند. حتی خود من هم خیلی فکر نمی‌کردم که اینجایزه را یک عکاس ایرانی بتواند ببرد. البته یکی از موارد دیگری که در ایران وجود دارد این است که ورود عکاسان خبری سایر نقاط جهان به ایران خیلی ساده نیست و طبیعی است که آنها نتوانند کار خود را به راحتی پیش ببرند. برقراری یک رتباط خوب و درست و مداوم می‌تواند کمک بسیار زیادی را به عکاسان کند تا بتوانند چهره واقعی ایران را به جهانیان نشان دهند.
تسنیم: در کشورهای دیگر این مساله به چه شکل است؟
این امر خیلی عادلانه نیست که برای مثال وقتی جنگ آمریکا با عراق شروع شد هیچ کس به من نگفت به آمریکا سفر نکن چون یک کشور جنگ افروز است، ولی در مورد ایران همواره به من تاکید می‌کنند که به آنجا سفر نکن. در صورتی که ایران در طول سالهای سال هیچ جنگی را علیه کسی آغاز نکرده است.
باید این دیدگاه در مورد ایران از بین برود و مردم جهان به ماهی واقعی ایران آگاه شون و بدانند ایران آن چیزی نیست که برخی در صدد معرفی‌اش هستند.
تسنیم: عکاسان ایرانی چطور می‌توانند خود را هرچه بیشتر در جهان معرفی کنند و یا به عبارت دیگر عکاسان ایرانی چطور می‌توانند موفق باشند؟
به نظرم عکاسان ایرانی باید ارتباط بیشتری را با آژانس‌های بین المللی عکس برقرار کنند و مدام با آنها در ارتباط باشند. همچنین حضور در جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف عکاسی که در سراسر جهان برگزار می‌شود نیز می‌تواند کمک بسیاری به موفقیت عکاسان ایرانی کند.
البته اتفاقات مهم خبری که در جهان رخ می‌دهد را نیز نباید فراموش کرد، حضور در این اتفاقات و حوادث نیز بسیار حائز اهمیت است. این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که باید از عکاسان ایرانی که در جهان می‌درخشند حمایت بیشتری صورت پذیرد.
من با کارهای عکاسان ایرانی آشنا هستم و می‌توانم بگویم که کیفیت کار آنها با کیفیت کار عکاسان آژانس‌های معتبر بین المللی برابری می‌کند.
تسنیم: در حال حاضر در کجا مشغول فعالیت هستید؟
الان کارهای زیادی را انجام می‌دهم و البته بیشتر برای خودم کار می‌کنم. کتاب‌های ۴۰ سال تاریخچه عکاسی خبری را نیز چندی پیش منتشر کردم و همچنین با گالری‌های مختلف جهان نیز به فعالیت می‌پردازم. بخش دیگری از فعالیتم نیز به فروش عکس‌هایم از طریق آژانس‌های مختلف مربوط می‌شود.
این حس وجود دارد که یک مدل خاص از عکاسی مد می‌شود و احتمالا برخی از عکاسان هم از روش پیروی می‌کنند.
انتهای پیام/
