روز جمعه عقربه‌های ساعت که به ۱۵:۱۵ دقیقه رسید، بهمن جلالی چشمانش را برای همیشه بست. خبر بسته شدن چشم وفادار عکاسی ایران بهت‌آورتر از آن است که باورکردنی باشد. این خبر حالا دهان به دهان چرخیده و رسانه‌های داخلی و خارج را دربر گرفته است. تلخ است باورکردن بسته‌شدن چشم‌هایی که عمق حافظه‌ی تصویری را ثبت کرده بودند.
بهمن جلالی فارغ‌التحصیل رشته‌ی علوم سیاسی و اقتصاد است و عکاسی را به‌شکل تجربی آموخته است. وی مدت کوتاهی پس از پایان جنگ ایران و عراق با آژانس خبری سیپا همکاری کرد، ولی خیلی زود به‌خاطر آنچه خود او علاقه به عکاسی مستند می‌نامد این همکاری را قطع کرد.
جلالی همواره علاقه داشت کار خود را به سبک عکاسی آماتور نزدیک کرده و از سبک‌ها و قواعد عکاسی حرفه‌یی دوری کند.
او نخستین نمایشگاه عکسش را ۳۶ سال پیش در تالار قندریز برپا کرد. حدود چهار سال پیش هم ۱۲۵ اسلاید و عکس‌هایش را از اشغال خرمشهر و هشت سال دفاع مقدس در برلین به‌نمایش گذاشت و فیلمی ۱۲ دقیقه‌یی را هم در فستیوال فیلم و عکس مستند عرضه کرد. "روایت شهری که بود" چگونگی اشغال خرمشهر را نشان می‌داد.
تدریس و تحقیق در دانشگاه‌های تهران، هنر و دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز تحقیقات و مطالعات ارشاد از سال ۱۳۵۹ تاکنون، برگزاری بیش از ۵۰ نمایشگاه عکس در ایران، فرانسه، آلمان، مجارستان، چک، فنلاند، اتریش، آلمان، اسپانیا و…، تاسیس عکس‌خانه‌ی ایران و سردبیری فصل‌نامه "عکسنامه" ازجمله فعالیت‌های حرفه‌یی وی به‌شمار می‌روند.
"روزهای خون، روزهای آتش"، با همکاری کریم امامی، "خرمشهر"، با همکاری کریم و گلی امامی و "گنج پیدا" عکس هایی از دوران قاجار از جمله مجموعه‌های منتشر شده‌ی اوست.
بهمن جلالی خاموش شد، اما تا پیش از درگذشتش، مجموعه‌ی کاملی از آثار او که یکی از عکاسان باسابقه، حرفه‌یی و پرکار ایران به‌شمار می‌رفت، گردآوری و یک‌جا در ایران ارایه نشد.
سال ۸۶ در اسپانیا کتابی با عنوان "مجموعه آثار بهمن جلالی" را منتشر شد و به ایران رسید. این کتاب توسط برگزارکنندگان نمایشگاه به سه زبان اسپانیایی، انگلیسی و فرانسوی تدوین و گردآوری شده و دربر گیرنده‌ی مقاله‌ها، تحلیل‌ها و یادداشت‌هایی از منتقدان بین‌المللی عکس، جامعه‌شناسی و تاریخ است.
قرار بود سال ۲۰۱۰ جایزه‌ی بزرگ عکاسی را از بنیاد «سپکتروم» آلمان به بهمن جلالی اهدا شود.
آنچه در پی می‌آید روایتی است از آنچه که اهالی هنر، فلسفه، عکاسی، سینما و… از این مرد ماندگار در تاریخ عکاسی ایران گفتند.
سیف‌الله صمدیان:
بهمن جلالی آبروی عکاسی ایران بود
سیف‌الله صمدیان گفت: بهمن جلالی آبروی عکاسی ایران و معلم بزرگ عکاسی کشورمان بود. او علم عکاسی و عکاسی علمی ایران را به‌طور گسترده در دانشگاه‌های ایران پیاده کرد.
این هنرمند عکاس و فیلم‌ساز، با بیان این‌که بخش قابل توجهی از عکاسان ایران، از شاگردان او بوده‌اند، به خبرنگار بخش تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: جلالی پدر دانشجویان عکاس ایران بود. ممکن است ظاهرا فرزندی نداشت؛ اما طبیعتا دانشجویانش فرزندانش بودند.
صمدیان تأکید کرد: بهمن جلالی یکی از ستون‌های عکاسی بوده و هست. درست است که جسم او از میان ما رفته است؛ اما امیدوارم دانشجویانش که ستون‌های کوچک عکاسی هستند، بتوانند جای ستون اصلی را پُر کنند.
این هنرمند عکاس معتقد است: شاید تنها عنوان «معلم بزرگ عکاسی» برای جلالی کافی نباشد؛ چرا که به‌قول مهران مهاجر، او «دِل عکاسی ما» بود و یا به اعتقاد دکتر خوشنویس، بهمن جلالی «گنج پیدای عکاسی ایران» بود.
او گفت: بهمن جلالی به خاطر کارهایش و نوع حضورش در عرصه‌ی عکاسی ایران فراموش نمی‌شود.
سیف‌الله صمدیان از فعالیت‌های تأثیرگذار بهمن جلالی در عرصه‌ی عکاسی یاد کرد و افزود: تأسیس موزه‌ی عکاسخانه‌ی شهر، تهیه‌ی کتاب عکس ایران و انتشار اولین کتاب عکس بعد از انقلاب با عنوان «روزهای خون، روزهای آتش» و ده‌ها مورد دیگر فقط با حضور و همت او امکان‌پذیر شد.
او ابراز کرد: بهمن جلالی حضور بسیار قابل احترام و سالمی داشت که به این سادگی‌ها به‌دست نمی‌آید. او سعی نمی‌کرد در جامعه‌ی عکاسی صرفا خوب جلوه کند؛ بلکه سلامت چیزی ذاتی و نهادینه‌شده در وجودش بود.
داریوش شایگان:
بهمن جلالی عکاسی متفکر بود
داریوش شایگان گفت: به‌شدت تحت‌تاثیر نگاه بهمن جلالی نسبت به عکاسی و تحولات تصویر در ایران بودم.
این نویسنده و محقق در گفت‌وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت: بهمن جلالی را به خوبی نمی‌شناختم، اما در همان چند دیدار کوتاهی که با او داشتم شخصیتی دوست‌داشتنی از او دیدم. در یک سفر هم در بیروت با هم بودیم و به‌شدت تحت تاثیر نگاه او نسبت به عکاسی ایران و تحولات آن شدم.
او جلالی را عکاسی متفکر معرفی کرد و افزود: جلالی هنرمندی با نگاهی خاص بود که در جامعه‌ی عکاسی ایران جایگاه ممتازی داشت و متاسفم که آنقدر فرصت پیدا نکردم که او را بهتر بشناسم، اما هم چنان شیفته خُلقیات او هستم.
فاطمه معتمدآریا:
«بهمن جلالی» آنقدر بزرگ بود که کسی مرگ او را باور نکند
فاطمه معتمدآریا در حالی از خبر درگذشت بهمن جلالی به‌شدت متاثر بود اظهار کرد: از سال ۵۶ با ایشان آشنا بودم و چندین سال باهم در سینمای جوان به شهرستان‌ها می‌رفتیم و از جلسات سخنرانی که داشتند استفاده می‌کردم، ضمن آنکه با هم ارتباط خانوادگی هم داشتیم. مرگ بهمن جلالی تنها جسم‌اش را ازمیان ما برده است. او در طول این ۳۰ سال شاگردان زیادی تربیت کرده که در سراسر جهان هستند و از طریق آنان خودش را انتشار داده است.
محسن راستانی:
آموزه‌های «بهمن جلالی» ما را به عکاسی متعهد با کارکرد اجتماعی رساند
محسن راستانی معتقد است: جای تاسف دارد که بهمن جلالی در کشور خودش نتوانست، تاریخچه‌ی مدون عکاسی را به رغم تمام تلاش‌هایش ثبت کند. در حالی که وزیر فرهنگ فرانسه نمایشگاه ۱۶۵ سال تاریخ عکاسی ایران را برپا می‌کند و اسپانیایی‌ها نیز کتابش را منتشر می‌کند.
این هنرمند عکاس به ایسنا گفت: بهمن جلالی با نام عکاس اجتماعی ایران شاخص است و هرگاه درباره‌ی عکس و عکاسی صحبتی می‌شود، قطعا نام جلالی به‌عنوان یک معلم دقیق، مهربان و متعهد قرار می‌گیرد.
او با اعتقاد براین‌که وجه معلم بودن جلالی بر سایر ابعاد وجودی‌اش پررنگ‌تر است، تصریح کرد: بهمن جلالی فردی بود که عنوان عکاسی اجتماعی را با تلاش‌های خود از دوران جوانی‌اش در جامعه به ثبت رساند و به‌همین دلیل امروز از او به‌عنوان شاخص عکاسی اجتماعی ایران یاد می‌شود.
راستانی تصریح کرد: جلالی وقتی از عکس سخن می‌گفت نسبت به کارکرد اجتماعی آن معتقد بود و تلاش داشت فراتر از یک علاقه و با نگاهی متعهدانه نسبت به عکاسی برخورد کند. به همین دلیل سخنوری و جایگاه او در جامعه‌ی عکاسی متفاوت بود.
او یادآور شد: بهمن جلالی به تاریخی‌بودن عکس اعتقاد داشت. اگرچه در زمان حال عکس را تولید می‌کرد، اما به عمق تاریخی آن باور داشت و قضاوت آن را شناور می‌دانست. به همین دلیل معتقد بود عکس به عنوان یک سند قابل رویت و یک پدیده‌ی اجتماعی اهمیت دارد. همین خصوصیت هم باعث شده بود تا در میان همنسالان خود در تعریف عکاسی و نگاه به عکاسی سبقت بگیرد و دیدگاه متفاوتی را ارائه بدهد.
او با اظهار تاسف از عدم توجه جدی به بهمن جلالی با توجه به جایگاه ویژه‌ی او در عکاسی ایران گفت: متاسفم که به‌دلیل عدم وجود مدیریت فرهنگی و بلوغ نگاه فرهنگی، بهمن جلالی امروز فردی غریب در این حوزه محسوب می‌شود. در حالی که دستاوردهای او به تربیت شاگردان مستعد و پرورش نسل امروز عکاسی منجر شد.
راستانی افزود: متاسفانه شرایط خوب اجتماعی و ارتباط روانی مساعد و درستی امروز میان ما وجود ندارد و همه‌چیز تحت‌نظر یک اتهام و تهدید شکل می‌گیرد و هر روز هم این اتفاق افزایش می‌یابد. پس اگر کسی بهمن جلالی را نمی‌شناخت و این انعطاف را نداشت، او را فردی ناسازگار معرفی می‌کرد، در حالی که بهمن جلالی در خلوت خود مردی لطیف، ایرانی و متعهد بود و وقتی به ابعاد وجودی او فکر می‌کنم مرا به یاد مرتضی ممیز می‌اندازد.
او باور دارد: بهمن جلالی یکی از شاخص‌های بزرگ عکاسی معاصر ایران بود و اگر من امروز به عکاسی فکر می‌کنم و راهم را ادامه می‌دهم باعث و بانی آن را بهمن جلالی می‌دانم که آموزه‌هایش ما را به یک عکاسی متعهد با کارکرد اجتماعی رساند.
صادق تیرافکن:
بی‌شک نسل امروز مدیون بهمن جلالی و کارهای اوست
صادق تیرافکن گفت: چه خوب می‌شد تا فضایی همچون عکسخانه شهر برای نگهداری عکس‌ها و دستاوردهای بهمن جلالی مورد استفاده قرار بگیرد.
این هنرمند عکاس عنوان کرد: بهمن جلالی یکی از افراد فعال در حوزه‌ی عکاسی بود که نه‌تنها برای تاریخ عکاسی بلکه برای تربیت نسل امروز عکاس‌ها نیز فعالیت زیادی کرد.
او گفت: جلالی برای من انسان پرتلاشی بود که فعالیت‌هایش برای عکاسی قابل قدردانی است و بی‌شک نسل امروز به‌نوعی مدیون او و کارهایش هستند. امیدوارم مجموعه‌ای به‌نام ایشان ثبت شود و یا گالری همچون عکسخانه شهر به نمایش دائمی آثار او در این سال‌ها اختصاص پیدا کند.
افشین شاهرودی:
جلالی تفکر پیشین نسبت به عکاسی را تغییر داد
افشین شاهرودی گفت: بهمن جلالی یکی از سمبل‌های نسل معاصر عکاسی ایران است که عکاسی را به‌عنوان یک هنر در ایران مطرح کرد.
این هنرمند عکاس در گفت‌وگو با خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) عنوان کرد: بهمن جلالی از جمله افرادی است که تاثیر بی‌چون چرایی در معرفی عکاسی به‌عنوان یک هنر در ایران داشت.
او گفت: جایگاه جلالی در عکاسی مستند و اجتماعی به کارهای او در جریان انقلاب و جنگ برمی‌گردد و او متعلق به نسلی است که تفکر پیشین نسبت به عکاسی را تغییر داد و آن را به‌عنوان هنری که در تغییرات اجتماعی می‌تواند نقش ویژه داشته باشد معرفی و مطرح کرد.
محمد ستاری:
درگذشت بهمن جلالی برای جامعه‌ی عکاسی جبران‌ناپذیر است
محمد ستاری – مدرس دانشگاه- گفت: ناگهانی بهمن جلالی ضایعه‌ی بزرگی بود که قطعا در کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای جامعه‌ی عکاسی جبران‌ناپذیر است. بهمن جلالی به واقع استاد تمام اساتید عکاسی در ایران است و از این جهت تاثیرات او شگرف و مشهود است.
او تصریح کرد: بهمن جلالی از سال ۶۳ در گروه عکاسی دانشکده‌ی هنرهای زیبا به‌صورت مدرس مدعو تدریس کرد و پس از تاسیس دوره‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی عکاسی در این دانشکده واحد‌های عکاسی مستند و مستند اجتماعی را درس داد.
ستاری با تاکید بر این‌که جلالی در کار عکاسی بسیار جدی و خلاق بود اضافه کرد: نظرات و ایده‌های جلالی مختص خودش و ناشی از باریک‌اندیشی ویژه‌ی او به عکاسی بود. مرگ جلالی ضایعه‌ی تاسف‌باری است. بی‌شک اساتید گرانقدری در حوزه‌ی عکاسی فعالیت دارند اما جلالی جایگاه و موقعیت خاص خود را داشت که فعلا برای جامعه عکاسی ایران دست‌نیافتنی است و متاسفم که اجل به او مهلت نداد که سال آینده جایزه‌ی بزرگ عکاسی را از بنیاد «سپکتروم» دریافت کند.
آناهیتا قباییان:
او پدر عکاسی معاصر ایران به‌حساب می‌آید
مدیر گالری راه‌ابریشم گفت: بهمن جلالی پدر عکاسی معاصر ایران به‌حساب می‌آید که نه تنها در حوزه‌ی عکاسی بلکه در تمام وجوه اخلاقی یک انسان تمام عیار بود.
آناهیتا قباییان در گفت‌وگو با ایسنا اضافه کرد: حرف‌هایی زیادی درباره‌ی بهمن جلالی باید گفت. چه بسا که او برای من همچون یک دوست و برادری مهربان بود که از هشت سال پیش که گالری راه‌ابریشم تاسیس شد تا همین دیروز در کنار ما حضور داشت و به ما پشت نکرد.
این مدیر گالری تخصصی عکس مطرح کرد: بهمن جلالی متعهدانه و وفادار تا آخرین روز حیاتش در کنار ما و گالری راه ابریشم فعالیت کرد. زیرا معتقد بود که عکاسی اهمیت دارد؛ صفت برجسته‌ی او وفادار‌بودن محسوب می‌شد به همین دلیل هم هیچ‌گاه با چشم‌داشت مالی حرکتی را انجام نمی‌داد.
قباییان که به‌تازگی طی چند ماه اخیر در سه رویداد عکاسی در کنار بهمن جلالی در کشور فرانسه حضور داشته اضافه کرد: خوشحالم که طی چند ماه اخیر موفق شدم در کنار ایشان سه پروژه‌ی بزرگ و موفق را در کشور مطرحی همچون فرانسه به نتیجه برسانم.
او گفت: چند ماه پیش مجموعه‌ی ۱۶۵ سال عکاسی ایران را با هدف معرفی تاریخ عکاسی در ایران و قدمت آن برپا کردیم و بعد از آن نیز نمایشگاه ۳۰ سال عکاسی مستند و اجتماعی ایران را در پاریس داشتیم که هر دو نمایشگاه با استقبال جامعه‌ی هنری مواجه شد و مصاحبه‌ها، نقد‌ها و یادداشت‌های بی‌شماری درباره‌ی این نمایشگاه و جایگاه بهمن جلالی در عکاسی ایران در مطرح‌ترین نشریات فرانسه به چاپ رسید.
او اضافه کرد: ماه نوامبر نیز گالری راه ابریشم در نمایشگاه عکس پاریس که به عکاسی ایران و کشورهای عرب می‌پرداخت با کارهایی از بهمن جلالی حضور داشت و در آنجا هم با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شدیم و بهترین مجله‌های فرانسه درباره‌ی او و هنرش نوشتند.
قباییان هم‌چنین به یکی دیگر از کارهای جلالی در حوزه‌ی حافظه، یادگار و تاریخچه اشاره کرد و گفت: او در تمام این سال‌ها درباره‌ی موضوعاتی چون معماری فراموش‌شده‌ی ایرانی نه یک‌بار، بلکه صد‌بار عکاسی کرد و پروژه‌های بزرگ او از بوشهر، یزد و غیره هم‌چنان برای ما به عنوان یک سند تاریخی و مجموعه‌ی تاریخ‌نگاری باقیمانده است. از این جهت باردیگر تاکید می‌کنم که بهمن جلالی یک انسان درجه یک در حوزه‌ی عکاسی و اخلاق بود.
