شرایط موجود و احوال معلوم عکاسی و عکاسان مرهون درک و سعی و همت خود عکاسان است. این را به سادگی می توان از لابلای اوراقی که دیگر بخشی از تاریخ عکاسی ایران به شمار می روند دریافت.
در انبوه اخبار تولیدی هر روز جامعه، شاید! بتوان ادعا کرد که عکاسی با وجود بالاترین استعدادها در تولید و عرضه و تاثیر و تماشا، کمترین انعکاس را دارد و غالب همین کمترین در سایر رسانه ها به دست اهالی غیرمرتبط و ناکارشناس افتاده است که با یک ارتباط گیری بسیار ساده از میل نام بهره برده و یک گفت‌وگو را بر روی خط رسانه منتشر می کنند.
نزدیک به سی سال از یک گفت‌وگوی ساده، صریح و فنی با دو تن از عکاسان مجرب و شناخته شده (احمد ناطقی و سیف الله صمدیان) می گذرد و هنوز این وجیزه حاوی نکات وزینی برای تامل و اندیشمندی مخاطب است.
بازنشر این مصاحبه‌ی کوتاه (از روزنامه همشهری؛ پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۳۷۴) از حال و هوای آن روزهای عکاسی شاید! بتواند اندکی عکاسانی را که دنیای پیرامون را با یک چشم نگاه می کنند و هنوز در تعریف و لزوم حمایت و «اهمیت دهی به رسانه تخصصی عکس و عکاسی» از درکی ناکام برخوردارند، به بازنگری وادارد.
جامعه عکاسان ایران نیازمند رسیدن به این باور بالغ است که بهبود احوال عکاسی و عکاسان جز به مدد درک و سعی و همت عکاسان ایرانی میسّر نبوده و نیست.
—————————————————————————————————————————————————————————–
گفتگو با احمد ناطقی دبیر نمایشگاه سالانه عکس و سیف الله صمدیان عکاس و سردبیر ماهنامه تصویر
عکاسی مثل «زندگی» است
سیف الله صمدیان: ناگفته پیداست که «هنر» مثل خود «انسان» فقط در آزادی کامل است که می تواند «متعهد» و «مردمی» باشد
همزمان با برپایی نمایشگاه سالانه عکس ایران توسط خانه عکاسان با احمد ناطقی دبیر این نمایشگاه گفتگویی انجام داده ایم که در پی می خوانید:
_برگزاری هر نمایشگاه نیازمند یکسری ضوابط و چهارچوبهای مشخص است که باید از سوی برگزار کنندگان آن به روشنی بیان شود ضوابط شما کدام است؟
همه نمایشگاه ها ضوابطی دارند و خانه عکاسان هم ضوابط خود را در این مورد اعلام کرده است. هر کس که معتقد است ما بدون ضابطه دست به برگزاری نمایشگاه سالانه زده ایم پنج دوره نمایشگاه سالانه موزه هنرهای معاصر را با ضوابط ما مقایسه کند و اگر تفاوتی مشاهده کرد حتما اعلام کند.
_ این نمایشگاه با ۹۸ عکس (۳۰ عکس در بخش مسابقه و ۶۸ عکس در بخش خارج از مسابقه ) برگزار شده آیا قابلیت عکاسی ایران همین است؟
*ما اینک در دوره ای قرار داریم که از «قوت» به «ضعف» رسیده ایم، چون دو نسل متفاوت در «عکاسی» کشور حضور دارند. نسل گذشته بیشتر حرف می زنند و معترضند و نسل جدید هنوز در حال «یادگیری» است. عکاسی کشور واقعا بیمار است و مشکل اصلی به بخش آموزش مربوط می شود. ما هم معتقدیم همه توانایی عکاسی ایران این ۹۸ عکس نیست. اما در دوسال آینده توان عکاسی ما بسیار قوی خواهد شد.
_برخی از عکاسان حرفه ای کشور در این نمایشگاه حضور ندارند، علت چیست؟
*حداقل ۲۰ تن از چهره های ممتاز حضور دارند. تعدادی از حرفه ای ها اصولا همیشه معترض هستند. برخی هم چون عکسی برای ارائه ندارند فقط شعار می دهند و بهانه می آورند. عده ای هم فکر می کنند حرفه ای هستند، اما در واقع حرفه ای نیستند.
تعداد زیادی از عکس های این نمایشگاه به عکاسان جوان تعلق دارد و ما از این موضوع خشنودیم. اعتقادمان به جوانان است و برای آنان سرمایه گذاری می کنیم، چون آینده جهان را متعلق به آنها می دانیم.
_البته برخی از عکاسان نیز در اعتراض به ترکیب هیات داوران در این نمایشگاه شرکت نکرده اند؟
*هیات داوران هر ترکیب دیگری هم داشته باشد مورد اعتراض این افراد قرار میگیرد. مگر یک عکاس نمی خواهد با عکس هایش با مردم حرف بزند، دیگر به داوران چکار دارد؟
_ نمایشگاه سالانه عکس باید دربرگیرنده مهمترین رویدادهای خبری کشور باشد. اما تعداد عکس های خبری در این نمایشگاه بسیار اندک است، چرا؟
*عکاسان ما کمتر معنای عکس خبری را فهمیده اند، با مسائل برخورد خبری نمی کنند و فقط عکس های آرشیوی می گیرند. علتش هم این است که ما در این کشور عکاسی تخصصی نداریم و در آموزش عکاسی دچار مشکل جدی هستیم.
با سیف الله صمدیان عکاس و سردبیر ماهنامه تصویر نیز گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید:
_هم اکنون نمایشگاه سالانه عکس ایران در خانه عکاسان حوزه هنری دایر است شما در مورد این نمایشگاه چه نظری دارید؟
*من همیشه از هرگونه تشکلی برای عکاسی که «فقط» از سر صدق و صفای عکاسانه بوده باشد خوشنود بوده ام و دفاع کرده ام ولی از آنجایی که هنوز چنین تشکلی را بعد از ۱۵ سال انتظار و حتی شرکت در چندین مورد اقدام به گل نشسته، در جایی نیافته ام پس هنوز «خوشنود» نشده ام و طبعا دفاعی هم از آن نکرده ام.
و اما در مورد «خانه عکاسان»: به حرمت نام «خانه» و نیز تلاش پی گیرانه گردانندگانش برای رسیدن به آن «فقط » ایده آل، همیشه خوشبین بوده ام؛ با اینکه در بیشتر موارد نگرانم که روشهایشان در برنامه ریزی ها و برخوردهای عکاسانه، مسیرشان را طولانی تر کنند.
_نظرتان در مورد ترکیب هیات داوران این نمایشگاه سالانه چیست؟
*در مورد داوران این نمایشگاه و یا هر نمایشگاه دیگری ( از نوع «ملی» ، «امید»، «جوانان» و …) که اکثرا خود من هم از شرمندگانش بوده ام و سعی خواهم کرد از این به بعد گزیده تر عمل کنم، در اکثر موارد قبول این عنوان از طرف کاندیداها ، بیشتر از شوق تزیین بیوگرافی هنری است تا در ک واقعی موقعیت داوری. واقعا شما در کجای دنیا سراغ دارید که مثل دانشکده های هنری و یا نمایشگاه های وطنی خودمان دانشجوی تازه فارغ التحصیل شده ( و در مواردی «نشده»حتی) از پشت میز دانشگاه برود پشت میز استادی و یا میز داوری آن هم در سطح ملی!
اما در مورد «داوری» و مشخصا داوری مسابقه عکاسی باید بگویم که اصولا هر داور با انصاف و با هویتی اگر به حتم خود و یا به رای اکثریت «چشمهایش» در اندازه های «داوری» عکس ندیده باشد و «قلب» و «مغز»ش در اندازه های «داوری» ، حس و شناخت جهان و جهانیان را نداشته باشد، نباید این مسئولیت بزرگ را قبول کند.
_برخی از عکاسان کشور با برگزاری این نمایشگاه توسط خانه عکاسان حوزه هنری مخالفت کرده اند. شما در این مورد چه عقیده ای دارید؟
*در مورد برگزاری نمایشگاه سالانه عکس ایران از طرف دوستان مسئول خانه عکاسان، ناگفته پیداست که مقصد اصلی می تواند پر کردن خلاء یکساله بین نمایشگاه دوسالانه عکس ایران باشد و استفاده های بهینه دیگر از این حرکت.
در مورد خلاء یکساله این نمایشگاه بارها گفته ام که این فاصله به صلاح «عکاسی جوان» ما نیست. بخصوص از این نقطه نظر که رشته ای پر تپش مثل عکاسی نمی تواند مانند مجسمه سازی و نگار گری و … جزو نمایشگاه های دوسالانه مورد بررسی و ارزیابی قرارا گیرد، چرا که «عکاسی» مثل خود زندگی «زنده» است و باید آن را مثل ماهی تازه تازه از آب گرفت و سرخ کرد.
بخصوص برای بخش هایی از عکاسی مثل «فتوژورنالیسم» که در این مورد خود تنور هم یخ زد.
مورد دیگر، تلاش برای یکسویه کردن هنر است که به هر صورت هم به ضرر هنرمند است و هم به ضرر دیگران. ناگفته پیداست که «هنر» مثل خود «انسان» فقط در آزادی کامل است که می تواند «متعهد» و «مردمی» باشد و دولتی کردن هنر (با سابقه قبلی این کار در کشورهای دیگر) حتی اگر در بهترین شرایط تصمیم گیری موجود در جهان اعمال شود، پسندیده نیست و از طرف هنرمندان اصیل جامعه مورد حمایت قرار نخواهد گرفت.
مشکل دیگر عدم اعتماد اکثریت هنرمندان«درگیرتر» به پیکره برگزاری نمایشگاه هایی از این دست است (مجموعه جزء به جزء ) و تصور اینکه شاید این هم نمایشگاهی است از نمایشگاه های باری به هرجهت.
