امیرعلی جوادیان از عکاسان شناخته شده ای است که در عرصه عکاسی مستند، از جمله عکاسان کارشناس صاحب رای و نظر است.
جوادیان کار عکاسی را از دوران جوانی اش در خبرگزاری جمهوری اسلامی و حضور در جبهه های جنگ و با عنوان عکاس آغاز کرد و شاید! دلیل اینکه جوادیان برای اهالی جامعه عکاسی، نام آشنایی است به همان روزها برمی گردد.
ایشان از جمله کسانی است که به جرات می توان ادعا کرد بیشترین حضور را در فهرست گروه های داوری به ویژه با موضوع های مذهبی چون عاشورا داشته است. به بهانه حضور ایشان در گروه داوری " دومین سوگواره سراسری عکس نگاه سرخ " گفت وگویی با ایشان ترتیب دادیم که دارای نکات جالب و خواندنی است:
• شما یکی از عکاسانی هستید که بیشترین تعداد داوری در زمینه عاشورا را دارید. آیا تعدد برگزاری سوگواره ها را دچار تکرار نمی بینید؟
ابتدا بایستی دقت کنیم که این تعدد و تکثر مراسم های عاشورایی در چه اقلیمی دارد اتفاق می افتد. کشور ایران دارای منابع تصویری فوق العاده ای است. ما چه در موضوع طبیعت، چه در موضوع معماری و چه در موضوع آیینی و دیگر موضوع ها بسیار غنی هستیم. تصور کنید منابعی همچون: کویر، رود، جنگل، دریا و یا شهرهای معماری خیزی چون: یزد، کاشان، اصفهان، شیراز و تبریز و تنوع ادیان و قومیت ها را که در کنار هم بررسی کنیم به نتایج بسیار باور نکردنی می رسیم که بایستی بپذیریم تعدد کار ما هنوز به اندازه توان و بنیه آنچه هست، نشده است.
ما در سال تنها ۳۶۵ روز داریم در حالیکه بیش از ۵۰۰ گونه رسم و آیین و سنت ملی، اعتقادی، قومی، مذهبی و آیینی داریم که پرداختن به هر یک از این ها برای خود موضوع دارای جذابیت و فوق العاده ای است.
البته در میان تمامی آیین ها رسمی چون عاشورای امام حسین(ع) از جایگاه ویژه ای برخوردار است که مجال پرداختن بیشتر و بهتر و عمیق تر را طلب می کند.
* با حضور در سوگواره های گوناگون در مناطق مختلف با عکس های تکراری هم مواجه می شوید؟
همانطور که اشاره کردم بیش از ۵۰۰ رسم و آیین داریم و در جغرافیای زندگی ما ترکمن ها، کردها، لرها، بلوچ ها، گیلک ها و همچنین تنوع ادیان چون: ارامنه، زرتشتیان و کلیمیان همه در یک اتفاق، حضور مشترک دارند که این حضور همیشه هم مستقیم نیست و گاهی به واسطه است.
وجه اشتراک همه این تنوع ها موضوع های دینی است و در این میان محرم و عاشورای حضرت، نقطه احترام و اشتراک همه قومیت ها و ادیان است. حالا به بحث تکرار عکس هم می رسیم که پاسخش صریح و واضح است. عکاسی که تولید داشته باشد، گرفتار تکرار نمی شود ولی عکس خوب را باید نمایش داد و تکرار اینجا است که عکاس از عدم درک صحیح اثر در محیط های مختلف ناراضی است و با ارسال و نمایش و این تکرار شاید! می خواهد به نوعی اعتراض خود را نمایش دهد. اعتراض به اینکه چرا رتبه، چرا فلان جایزه و یا چرا حتی از این ثبت تقدیر نشده است؟
البته ما هم باید در ارج گذاری به شرکت کنندگان عاشورایی محکم وارد شویم و به سویی برویم که مثلا جایزه رتبه برتر یک حرکت هنری عاشورایی و فرهنگ ساز را یک دستگاه دوربین عکاسی حرفه ای با سایر تجهیزات و یا حتی یک دستگاه خودرو تعیین کنیم. چرا که با توجه به شرایط کنونی و بالا رفتن قیمت ارز تا سقف دو تا سه برابر، تجهیزات عکاسی بیش از پنج برابر گران شده که خسارت ناشی از تورم را شرکت ها و واردکنندگان که تحمل نمی کنند بلکه آنها سودشان را می برند و تحمیل این بار بی هیچ حمایتی به عکاسان عین بی انصافی است.
پیشنهاد بنده به عنوان یک عکاس که سالها است در عرصه معرفی و ثبت حماسه های قومی و ملی و آیینی و دینی کشورم کار کرده ام اختصاص ارز با نرخ اتاق مبادلات به تجهیزات و یا به عکاسان است چرا که مثل هر واحد تولیدی، کشاورزی و صادرکننده ای عکاسان هم تولید کننده هستند و صادرکننده محسوب می شوند و این حرکت ها است که از جمله مصادیق عدالت محوری است.
* آقای جوادیان! پیشنهاد شما فکر خوبی است ولی از پرسش مناسبی که طرح کردید نگذریم. چرا جایزه رتبه نخست در هیچ یک از رقاتبت های داخلی عکاسی، مواردی از این دست نیست؟
اهتمام ما به فرهنگ خیلی ضعیف است. مسئولین ما در حوزه فرهنگ اینقدر کوتاه مدت حضور دارند و کوتاه مدت کار می کنند که کسی این نکات حتی به ذهنش خطور هم نمی کند. اگر چه در حوزه فرهنگ دلسوزانه هم حضور دارند ولی بیشتر گره های سیاسی شان را باز می کنند تا اینکه کار خاصی به معنای صحیح کار فرهنگی کنند.
تصور کنید حتی خود من با رفتن و آمدن یک مدیر فرهنگی چرا باید دوباره و ده باره و صدباره رزومه بدهم؟ چون سیستم اجرایی در حوزه های کاری تا این حد منسجم نیست! خوب یک مدیر می رود، اطلاعات که نمی رود ولی گویی این اتفاق هم می افتد و باز از من عکاس نسل انقلاب و عکاس دفاع مقدس هم سوابق فرهنگی هنری می خواهند. برای رسیدن به جایزه رتبه اول یک دستگاه دوربین عکاسی حرفه ای یا تجهیزات نور آتلیه و یا یک دستگاه ماشین منابع داریم ولی حالا حالاها راه داریم.
* حضور شما در سایر سوگواره ها می تواند یک جهت دهی منطقی و صحیح به این برگزاری ها بدهد ولی صرف حضور برای داوری این اتفاق نیافتاده است. چرا؟
این نکته درست است ولی بعد از اینکه برنامه ریزی می کنندو شرایط را می گذارند و آیین نامه را منتشر می کنند و همه کارها را بستند به فکر داور می افتند و در اینجا داور چه کاری می تواند انجام دهد؟
* داوری را نپذیرد که هم نام خود و هم شان رعایت حداقل ها برای حضورهای بعدی اش فراهم شود!
نه نمی شود! در دستگاه امام حسین(ع) همیشه با دل بودم و با دل پیش رفتم تا کاری از پیش برود. اعتقاد دارم بایستی به این موارد و به این حداقل ها فکر کرد چون آسیب نادیده گرفتن این نکته ها به عکاسان و شرکت کنندگان و حتی خود برگزارکننده ها لطمات و آسیب های جدی می زند. یادم است بدون اینکه مسئولیتی داشته باشم یک بار به دبیرخانه یک مسابقه ای در مشهد تماس گرفتم و از جوایز سبک و کم آنجا گله کردم چون در شان هیچ یک از برگزارکننده و عنوان و موضوع و بقیه نبود! در نهایت تا جایی که خبر دارم چون نتوانستند ارتقا دهند مسابقه را کنسل کردند تا چاره ای بیاندیشند.
* در میان فهرست تمامی سوگواره های در دست برگزاری در حال حاضر تنها رعایت کننده این حداقل ها سوگواره نگاه سرخ است که کانون فرهنگی هنری مسجدجامع گلشن گرگان بانی آن بوده است. چرا این حداقل ها در این مرکز غیرمرتبط و غیرتخصصی در حوزه عکاسی رعایت شده در حالیکه در سایر … ؟
بله. ما باید بپذیریم حضور یک کارشناس، یک عکاس، یک شخص دارای تفکر و پیگیر در راس ماجرا خیلی تاثیردارد.
اصلا به قبل از بررسی این نکته بپردازیم که چرا کانون فرهنگی هنری مسجد جامع گلشن در گرگان این کار فرهنگی را می کند؟ مگر در شرح وظایف اش هست؟ نه! فقط از سر اعتقاد به دین و عشق به این موضوع است و بس. ما از دبیر این سوگواره معتبر آقای داود عامری تشکر می کنیم که چنان دقیق کار را در دست دارند که شما به عنوان یک سایت شناخته شده و معتبر، این سوگواره را به عنوان یک کار صحیح و اصولی یاد می کنید و البته که عکاس بودن و کار اجرایی کردن و تجربه به همه این نکات کمک می کند.
* نقش رسانه های تخصصی را در حمایت و پشتیبانی و شکل دهی به ساختار رقابت های داخلی عکاسی چگونه می بینید؟
به طور قطع تاثیرگذارند و موثر. البته نباید گرفتار بعضی موارد شوند که خودشان خسارت ببینند. به طور مثال: به خاطر برخی نکات، باعث نشر یک فراخوان نازل می شوند و یا به هر دلیل از نشر یک کار صحیح و فراخوان اصولی مانع شوند. هر دوی این ها آفت کار رسانه است. رسانه باید ضابطه مند و هدف دار کار کند و گزینش های سطحی و مادی، بدون تردید رسانه را در نگاه مخاطب بی اعتبار می کند.
* ما امکان و توان برگزاری سوگواره ای بین المللی با موضوع و عنوان عاشورای حسینی را داریم؟
می توانیم ولی باید ساز و کار آن را داشته باشیم. با شرایطی که در نظام داخلی اطلاع رسانی هنوز مراکزی نمی توانند یک فراخوان صحیح و اصولی و حداقل را برای شهر، استان، منطقه و یا کشوری تنظیم کنند چطور می توانیم در عرصه بین المللی این کار را انجام دهیم؟ ولی موضوع عاشورای حسینی این بنیه را دارد و بسیار هم لازم است که یک گروه تخصصی در این کار فکر کنند.
* به عقیده شما چقدر داور یک سوگواره عاشورایی بایستی با مفاهیم و رویدادهای عاشورایی آشنا باشد؟ آیا صرف اطلاع از دانش عکاسی کافی است؟
به شکل طبیعی برای اینکه شما داوری هر موضوعی را بپذیرید بایستی به کنه آن موضوع آشنا بوده و یا حداقل اطلاعات لازم را پیرامون موضوع داشته باشید. داوری که فلسفه عاشورا را بداند بهتر رنگ و نور و فرم و مفاهیم به کار گرفته شده عکاس را درک و بررسی می کند.
* پرداختن به موضوعاتی که در حاشیه و رویدادهای حاشیه ساز در سوگواری ها روایت می کنند چه میزان ضرورت دارد؟
کسی که دوربین دست می گیرد باید بداند چرا دوربین را انتخاب کرده است. کسی که کادری را می بیند باید بداند چرا در جستجوی چنین اتفاقاتی است و کسی که این نگاه را بررسی می کند هم باید بداند که با این انتخاب یا با رد و عدم انتخاب مروج چه سخن و شعاری در نمایشگاه می خواهد باشد. من معتقدم تا زیبایی های این رویداد زیبا هست هیچ دلیل برای پرداختن به حاشیه های حاشیه ساز وجود ندارد.
منی که سال ها است در موضوع عاشورا کار کردم هنوز تاسف می خورم که چرا برخی شهرها مثل نطنز، تبریز، سیستان، آمل و … را کار نکردم. باید در پی ثبت های زیبا باشیم از این معجزه ای که همه اقشار را کنار هم می نشاند. تا وقتی نتوانستیم عکسی بگیریم که نشان دهد کارگر و دکتر و کاسب و معلم و مهندس و راننده و وزیر و هنرمند ما در این مسیر با هم یکی هستند پرداختن به حواشی نازیبا چه دلیل دارد جز ناتوانی و عدم شناخت کافی از عمق و معنای موضوع عاشورای امام حسن علیه سلام.
* و حرف آخر اگر نکته ای مانده است …
با وجود آمارهای مستندی که از بالاترین تعداد مجروح و شهید در قشر عکاسان وجود دارد این انتظار می رود که نگاه متولیان امر نگاهی صحیح تر به این قشر از هنرمندان موثر در فرهنگ انقلاب و جامعه باشد.
از تمام کسانی که در بحث عاشورا فکر می کنند، مطالعه می کنند، پژوهش می کنند، حمایت می کنند، دبیری می کنند و نقش خطیر برگزارکننده را دارند بسیار تشکر می کنم و امیدوارم همه شان ماجور باشند.
—————————————————————————————————————————————————————————
جهت مشاهده متن گفت وگو با دبیر سوگواره نگاه سرخ، داود عامری " ایـنجـا " کلیک کنید.
مشاهده فراخوان سوگواره سراسری عکس نگاه سرخ " ایـنجـا " کلیک کنید.
