امیر علی جوادیان گفت: متاسفانه ما در بعد تصویری عاشورا خیلی کم کار کردهایم و اگر هم عکسهایی ثبت شده به صورت عمقی و محتوایی نبوده است و قداست نهفته در عاشورا را نتوانسته است نشان دهد.
امیرعلی جوادیان عکاس و مدرس دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبری فارس «توانا» پیرامون عکاسی از آیینهای عاشورایی اظهار داشت: ایران پر از منابع تصویری است و در حدود ۵۰۰ رسم در ۳۶۵ روز سال وجود دارد که یکی از بهترینهایشان عاشورا است.
وی با بیان این که مراسم و آیین عاشورا در جای جای ایران متفاوت است، ادامه داد: برای مثال در سده اصفهان جمعیتی ۱۰۰۰ نفری برای مراسم عاشورا گردهم میآیند و یا در نوش آباد کاشان مردم یک حرکت خودجوش و فوقالعادهای را تدارک میبینند که تنها ۵۰۰ تا ۶۰۰ اسب در تعزیه آن شرکت میکنند.
جوادیان با اشاره به این که در آیین عاشورا موسیقی، دیالوگ و حتی ساز مخصوص وجود دارد و از طرف دیگر رنگها در عاشورا پیامهای محتوایی دارند، افزود: برای مثال رنگ زرد تنها یک رنگ فانتزی انتخابی دکوری نیست و در پشت آن معانی است. قرمز رنگ جبهه و خشونت را نشان میدهد و در مقابل آن سبز رنگ رافت است.
جوادیان، دارنده نشان درجه یک هنری عکاسی ضمن ابراز نارضایتی از کمکاری عکاسان در زمینه عاشورا، ادامه داد: متاسفانه ما در بعد تصویری عاشورا خیلی کم کار کردهایم و اگر هم عکسهایی ثبت شده به صورت عمقی و محتوایی نبوده است و قداست نهفته در عاشورا را نتوانسته است نشان دهد.
وی دلیل به دل ننشستن عکسها را نگاه سطحی عکاسان به عاشورا دانست و ادامه داد: مردم باورهایی که از عاشورا در ذهنشان است بسیار بالاتر از تصاویر ثبت شده است و مردم انتظار بالاتری از عکسها دارند.
جوادیان گفت: وجود عکسهای ضعیف به این دلیل است که حس معنوی عاشورا در فضاهای غیر متعارف ثبت شده است. برای مثال شما عکسی را از عاشورا میبینید که دسته سینهزنی یا زنجیرزنی را نشان میدهد که روحیه عرفانی و معرفتی دارد اما در پسزمینه عکس، تابلوی مغازه پوشاک را میبینید. این پس زمینه، حس معنوی را به هم میزند و محتوای عاشورا انتقال پیدا نمیکند.
جوادیان در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا عکسهای عاشورایی برای مخاطب عام تکراری شدهاند، اظهار داشت: مردم چیزهایی که در دسترسشان است و به چشم خودشان میبینند، قدرش را نمیدانند. مردم عاشورا را هر ساله به چشم خود میبینند و کمتر احساس نیاز به دیدن عکس آن میکنند.
وی ادامه داد: وقتی که اتفاقی در یک نقطه دیگر از محل زندگی شما بیافتد شما برای دیدن عکسهای آن احساس نیاز میکنید، اما در کل نیاز مردم به دیدن عکسهای عاشورا کم است.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر توجه و نقش شهرداری در ارائه عکسهای عاشورایی و استفاده مناسب آنها در سطح شهر تصریح کرد: متاسفانه شهرداری عکسهای معتبر عکاسان صاحب نام را در سطح شهر به صورت منسجم کار نمیکند که این هم ممکن است به خاطر اختلاف نظر باشد. مثلا بعضیها وجوهی از عاشورا مانند علم را قبول ندارند و یا بعضیها قمهزنی را تحریف عاشورا میدانند.
جوادیان در انتها با بیان ژانر عکاسی عاشورا خاطر نشان کرد: ژانر عکاسی محرم را میتوان در دو گروه مستند و پژوهشی دید. در بعد عکاسی پژوهشی بسیار کم کار شده است و میتوان بیان رنگها را در عاشورا که یک بیان محتوایی است به صورت عکاسی پژوهشی ارایه کرد. برای مثال در تعزیه هنگامی که حر در جبهه شمر است پر کلاه خودش قرمز است، هنگامی که در عملش تردید میکند پر زرد بر سرش میگذارد و در صحنه بعد هنگامی که به نزد امام حسین میآید پر سبز رنگ بر سر دارد.
جوادیان از ۲۵ سال پیش تاکنون هرساله به عکاسی عاشورا مشغول بوده است و عکسهایی از مراسم عاشورا رادر ماسوله، ابیانه، شوش دانیال، سده اصفهان، دولت آباد، گلوبندک تهران، نوش آباد کاشان و مشهد اردهال ثبت کرده است. وی روند اجرای مراسم آیینی عاشورا را از سالهای دور تا به حال تکاملیافتهتر میبیند و معتقد است که مردم هر ساله مراسم را با شور و عظمت بیشتری برگزار میکنند.