چندی پیش فراخوان چهارمین مسابقه عکس حوادث و سوانح در سطح کشوری اطلاع رسانی شد و با همکاری متقابل اتاق خبر دفتر رسانه پایگاه عکس چیلیک و دبیرخانه این مسابقه گفت‌وگوهایی با عوامل تعیین کننده و تاثیرگذار دبیرخانه انجام گرفت تا اندیشه عکاسان متقاضی شرکت و علاقمندان مایل به حضور با دیدگاه‌های عمومی و تخصصی برگزارکننده هرچه آشناتر، نزدیک‌تر و همراه‌تر شوند.
گفت وگوی نخست با «دکتر سیدامیرحسین گرکانی» ریاست پژوهشکده سوانح طبیعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عضو شورای داوری این فراخوان انجام گرفت که با عنوان «با عکاسی پیام‌های قدرتمندی به جامعه منتقل می‌شود» منتشر شد.
گفت وگوی بعدی با «مهناز شفیعی» دبیر فراخوان انجام گرفت که با عنوان «تمرکز فراخوان به محیط زیست با اولویت خشکسالی است» منتشر شد تا لایه های عیان و نهان منظور برگزارکننده برای جامعه عکاسی کشور هر چه شفاف‌تر بیان شود.
گفت‌وگوی سوم این سلسله مصاحبه ها با «فرهاد فخریان» با عنوان «فرهاد فخریان داور چهارمین مسابقه عکس سوانح و حوادث» انجام گرفت و اینک شاهد انتشار گفت‌وگوی چهارم این سلسله مصاحبه ها با «محمد خادمیان طرقی» هستیم که عضو شورای داوری چهارمین مسابقه عکس سوانح و حوادث می‌باشند.
امید که انتشار این دیدگاه ها از سوی کارشناسان امر، اسباب تامین رضایت خاطر هر چه بیشتر برگزارکننده و کارشناسان، داوران و همچنین شرکت کنندگان، عکاسان راه یافته و برگزیده باشد و مفید فایده قرار گیرد.
۱-عکاسی از سوانح و حوادث در واقع عکاسی بحران است. به عنوان داور چهارمین مسابقه عکس حوادث و سوانح چه تعریفی از عکاسی بحران دارید؟
همانطور که از معنای کلمه بحران برمی آید به عوارض طبیعی و اتفاق‌های ناگهانی که یک‌باره به وقوع می‌پیوندد بحران می‌گویند. (این واژه آنقدر سنگین و ترسناک است که انسان را به فکر وامی‌دارد.)
۲- در عالم واقع، فاصله‌ای میان عکاسی از بحران و عکاسی در بحران دیده می شود. شما در این فاصله به کدام سو گرایش و تمایل دارید(کدامیک را به هدف فراخوان مطابق‌تر و پسند نگاه تان را نزدیک‌تر می بینید؟)
بین دو عکاس از بحران یا عکاسی در بحران شاید مهم این باشد که کلمه بحران مورد توجه برگزار کننده قرار گرفته و در ارتباط با موضوع حتما! نگرانی هایی وجود داشته است و من بیشتر کلمه «بحران» برایم مهم است.
۳-برگزارکننده با رویکرد مستند به این مسابقه نگاه کرده است و _برخی معتقدند_ سوانح و حوادث بیشتر رویکر خبری_گزارشی دارند. شما در بررسی فایل عکس های دریافتی بیشتر با معیارهای کدام یک به آثار می پردازید؟
فکر می کنم برای برگزار کننده این مهم باشد اثرهایی که انتخاب می‌شود آنقدر تاثیرگذار باشند که در آینده، باعث حل مشکلی شوند و توجه گروهی را جلب کنند.
۴-آیا عکاسی سوانح و حوادث را می توان به عنوان یک ژانر مستقل معرفی کرد؟
– لازم می‌دانم برای جواب به این سوال یک مثال اینترنتی بزنم، ژانر به معنای طبقه بندی کردن و تفکیک هنر در شاخه های مختلف است. هنرمندان در شاخه های مختلف هنر با سبک و سوژه های مختلف مواجه هستند. ژانر برای تفکیک سوژه ها در نظر گرفته شده است، و هنر عکاسی از این بخش بندی بی نصیب نمانده و شاخه های متعددی را در خود جای داده است، و چون عکاسی طبیعت، منظره، خبری و مستند از ژانرهای عکاسی می‌باشد؛ به همین دلیل و به نظر من عکاسی سوانح چون ترکیبی از ژانرهای عکاسی ذکر شده می‌باشد، می تواند زیرشاخه‌ای از این ژانرها قرار گیرد.
۵-اهمیت عکس مقایسه ای که در دوره چهارم مسابقه عکاسی سوانح و حوادث به عنوان یک محور آمده است چیست؟ وچگونه می شود عکاسان را تشویق کرد که یک موضوع را پیگیری کنند؟
– عکس مقایسه ای یا ری فتوگرافی هم یکی از کارهای بسیار ماندگار و قابل مطالعه از نظر متخصصان برای توجه به گذشته و حال در یک موضوع که می شود، مقایسه ای صورت گیرد و به مشکلات صورت گرفته پی‌برد و حتما! خیلی از اشکال ها از همین مقایسه عکس گذشته و اکنون برطرف می‌شود.
۶-چرا عکاسی سوانح و حوادث را بیشتر عکاسان خبری آنهم به عنوان شغل انجام می دهند، آیا اهمیت زیست بوم آنقدر نیست که دغدغه سایر عکاسان نیز باشد؟
– فکر کنم عکاسان خبری چون در ارتباط با فعالیت شان در مکان و خبرهای مختلف قرار دارند و هر لحظه ممکن است در مکان و جاهای مختلف قرار داشته باشند طبیعی است دسترسی به این گونه موضوع ها بیشتر دارند به همین دلیل اینگونه اثرها از این گروه بیشتر تولید و عرضه می شود.
۷-راهکار مناسب از نظر شما برای جذب عکاسان در زمینه عکاسی سوانح و حوادث چیست؟
– به نظر من مهم این است عکاس شرایطی برایش فراهم شود و پیش بیاید که در مکانی قرار داشته باشد و قرار بگیرد که یک سانحه و یا اتفاق در حال وقوع باشد تا آن را ثبت نماید. به عنوان مثال وقتی من در یک مکان که سیل جاری شده نباشم، اثری هم تولید نمی شود، بعضی از این اتفاقها یک لحظه اتفاق می افتد و کسی که در آن محل حضور دارد، نخستین اثر ماندگار را ثبت و مستند می‌کند.
۸-برای داوری چهارمین مسابقه عکس حوادث و سوانح به مرور و بررسی آثار ارسالی و راه یافته و برگزیده ادوار قبلی نیاز دارید یا خیر؟ چرا؟
در هر صورت برای بررسی آثار ارسال شده گاهی خودآگاه و ناخودآگاه تصاویری از دوره های قبل ممکن است مورد مقایسه قرار گیرد چون ذات عکس یک شمشیر دو دم است (این حالت فقط به ذهن خطور می‌کند.)
۹-در ایران تعدادی از عکاسان برای شرکت در مسابقات برای خود درجه بندی قائل هستند و اینگونه به نظر می رسد که مسابقه عکاسی، متعلق به عکاسان آماتور است و کسانی که سنی از آنها گذشته و تجربه ای دارند فقط باید داور باشند و دور از شان خود حضور در مسابقات را میبینند در صورتی که در این مسابقه ما سالهای گذشته داشتیم که داور همین مسابقه دوره بعد شرکت کننده بوده است. آیا از نظر شما مسابقاتی اینچنین که باید گره ای از مشکلات باز کنند فقط برای آماتورهاست؟
– البته شاید عنوان نمودن این مسئله که عرض می کنم درست نباشد، اما در هر صورت باید بپذیریم که عکاسان جوان یا همان آماتورها که می فرمایند جوانانی‌اند پر انرژی و با انگیزه؛ ولی من خودم را مثال می زنم که بدانید و باور کنید «من توان دوران جوانی ام را ندارم».
ولی اینکه فکر کنم من تافته جدا بافته ام این طور نیست (یک پرانتز) من ترجیح می دهم اندک دانشی که در ارتباط با هنر و تکنیک عکاسی را دارم به صورت های مختلف به علاقه مندان این هنر منتقل کنم. چون همان آماتورها این هنر را از پیش کسوتان و استادان من آموخته اند.
۱۰-نگاه شما به عنوان داور چهارمین مسابقه عکس سوانح و حوادث به اهمیت محورهای اعلامی در مسابقه مانند خشکسالی بیابان زایی، جنگل زدایی و آلودگی هوا و چگونگی به تصویر کشیدن این موضوعات چیست؟
– در ارتباط با این سوال فقط لازم می‌دانم عرض کنم نظر به اینکه توانمندی عکاسی که یک لحظه هر موضوع و اتفاقی را می‌تواند ثبت کند و به معرض دید مخاطب قرار گیرد.
۱۱-در مجموع برای برگزاری «پنجمین مسابقه عکس سوانح و حوادث» چه توصیه ها، توجه ها، پیشنهادها، تذکرها و نکاتی را لازم می دانید که گروه سیاست گذاری و عوامل اجرایی (در هدف گذاری، تنظیم فراخوان، اطلاع رسانی، توجیه نگاه عکاسان، نشست های نظری و نقد عکس ها و نمایش آثار و…) نیاز به بررسی و تمرکز بیشتر دارند؟
ابتدا آرزو دارم که شاهد هیچگونه بحرانی نباشم که نیاز برای ثبتش لازم باشد. ولی ناگزیر گاهی اوقات بلاهای طبیعی اتفاق می افتد که به دست بشر نیست و دوم اینکه شاید قابل پیش بینی نباشد ولی همین‌که برگزار کننده توجه به این موضوع داشته، نشان می دهد هر دوره می تواند از دوره‌ی پیشین و تجربه کرده‌اش پر بارتر باشد و حرفه‌ایی‌تر برگزار شود.
عکس نخست: علی دین محمدی لو
عکس دوم: مهناز شفیعی
